ଶିବ ସାଙ୍ଗେସାଙ୍ଗେ ହାତ ବଢ଼ାଇ ବାସୁକୀଙ୍କୁ ଟେକି ନେଇ ଆସିଲେ । ବାସୁକୀ ତାଙ୍କର ବାହୁର ଏକ ଭୂଷଣ ରୂପେ ଶୋଭା ପାଇଲେ । ତା’ପରେ ବିଷ୍ଣୁ ତାଙ୍କୁ ଆଣି କ୍ଷୀରସାଗର ତୀରରେ ଛାଡ଼ିଦେଲେ । ତା’ପରେ ତାଙ୍କୁ ଦଉଡ଼ି ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ, ମନ୍ଦର ପର୍ବତର ଖୁଆଦଣ୍ଡରେ ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନ ହେଲା । ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନରୁ ବାହାରିଥିବା ଅମୃତ ପାନ କରି ଦେବତାମାନେ ଅମର ହେଲେ । ସ୍ୱର୍ଗରାଜ୍ୟର ଶ୍ରୀ ପୁଣି ଫେରି ଆସିଲା । ଦେବତାମାନେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ପୂର୍ବ ମହତ୍ତ୍ୱ ଫେରି ପାଇଲେ ।
ଆଉ ଗୋଟିଏ ମହତ୍ କାର୍ଯ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ବାସୁକୀ ରଜ୍ଜୁ ପରି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲେ । ସେହି କାର୍ଯ୍ୟଟି ହେଉଛି ତ୍ରିପୁର ସଂହାର । ସେହି କାହାଣୀଟି ଏହିପରି-
ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ତାରକ ନାମରେ ଏକ ଅସୁର ଥିଲା । ତା’ର ଥିଲେ ତିନି ପୁଅ- କମଳାକ୍ଷ, ତାରକାକ୍ଷ ଓ ବିଦ୍ୟୁନ୍ମାଳୀ । ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଠାରୁ ବର ପାଇବା ପାଇଁ ସେମାନେ କଠୋର ତପସ୍ୟା କଲେ । ତପସ୍ୟାରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ବ୍ରହ୍ମା ବର ଯାଚିବାରୁ ସେମାନେ କହିଲେ, ଆମେ ତିନି ଭାଇ ତିନିଟି ଅଲଗା ଅଲଗା ପୁରରେ ରହିବାକୁ ଚାହୁଁ । ସେଇ ତିନିଟି ପୁର ତ୍ରିପୁର ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ହେବ । ଆକାଶ ମାର୍ଗରେ ସେହି ପୁର ଯେତେବେଳେ ଯୁଆଡେ଼ ଚାହିଁବ ଉଡ଼ି ଯାଇପାରିବ । ପ୍ରତି ହଜାରେ ବର୍ଷରେ ଥରେ ତିନିଟିଯାକ ପୁର ଅଳ୍ପ ସମୟ ପାଇଁ ଏକାଠି ହେବେ । ସେତିକିବେଳେ ଗୋଟିଏ ତୀରରେ ଯଦି ତିନିଟିଯାକ ପୁର ଧ୍ୱଂସ ହେବ, ତା’ ହେଲେ ସେମାନେ ମରିବେ, ନ ହେଲେ ନାହିଁ ।
ବ୍ରହ୍ମା ସେମାନଙ୍କୁ ସେହି ବର ଦେଲେ ।
ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କଠାରୁ ବର ପାଇବା ପରେ ମାୟ ଦ୍ୱାରା ସେହି ତିନିପୁରର ନିର୍ମାଣ କରାଗଲା । ଗୋଟିଏ ସୁନାରେ, ଆରଟି ରୂପାରେ ଓ ଶେଷଟି ଲୁହାରେ ତିଆରି ହେଲା । ପୁର ତିନିଟି କେତେବେଳେ କୁଆଡେ଼ ବୁଲିବେ, ତାହାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଭାର ରହିଲା ବିରୋଚନଙ୍କ ପୁଅ ବାଣ ହାତରେ ।
ମାତ୍ର ସେତିକିରେ ସେମାନେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେଲେ ନାହିଁ । ତାରକାସୁରର ପୁଅ ହରି ମଧ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ତପସ୍ୟା କରି ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କଲା ଓ ତାଙ୍କଠାରୁ ଏକ ଅମୃତକୁଣ୍ଡ ବର ରୂପେ ପାଇଲା । ସେହି ଅମୃତକୁଣ୍ଡଟି ସେହି ତ୍ରିପୁର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିକରେ ରହିଲା । ଫଳରେ ଯେଉଁସବୁ ଅସୁରଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହେଉଥିଲା, ସେମାନଙ୍କୁ ସେହି ଅମୃତ କୁଣ୍ଡରେ ପକାଇ ସେମାନେ ଜୀଆଇ ଦେଉଥିଲେ । ଏପରି ହେବା ଫଳରେ ଆଉ ଜଣେ ହେଲେ ଅସୁର ମଲେ ନାହିଁ । ଅସୁର ବଂଶ ଦିନକୁ ଦିନ ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଚାଲିଲା । ପୁଣି ଅମୃତ ପାନ କରି ସେମାନେ ପ୍ରମତ୍ତ ହେଲେ । ଦେବତାମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ଖାତର କଲେ ନାହିଁ । ଦେବତାମାନଙ୍କୁ ଟିଟ୍ଟିକାର ମାରିଲେ । ଫଳରେ ଦେବତାମାନେ କ୍ଷୁବ୍ଧ ହୋଇ ଶିବଙ୍କ ଆଗରେ ଯାଇ ଗୁହାରି କଲେ ।
୧୦୮ . ଆମ ଦେବଦେବୀ