ପଞ୍ଚବାଣ ମାରି ଆକାଶକୁ ରୁନ୍ଧି ଦେଲେ ଏବଂ ତାହାର ସବୁ ଅସ୍ତ୍ରକୁ ଧୂଳିସାତ୍ କରିଦେଲେ । ବାଷ୍କଳର ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସହିତ, ମହିଷାସୁରର ରୁଦ୍ରଙ୍କ ସହିତ, ତ୍ରିନେତ୍ରର ଯମଧର୍ମଙ୍କ ସହିତ, ମହାହନୁର ଶ୍ରୀପଦଙ୍କ ସହିତ ଏବଂ ଅସିଲୋମର ପ୍ରଚେତଙ୍କ ସହିତ ଘୋର ଯୁଦ୍ଧ ହେଲା । ଅନ୍ଧକ ଗରୁଡ଼ଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କଲା । ତାହା ଦେଖି ବିଷ୍ଣୁ ଶାରଙ୍ଗ ଧନୁ ଦ୍ୱାରା ତାକୁ ତୀର ମାରିଲେ । ସୁଦର୍ଶନ ଚକ୍ର ମଧ୍ୟ ପେଷିଲେ । ମାତ୍ର ଅନ୍ଧକ ସୁଦର୍ଶନ ଚକ୍ରକୁ ମଧ୍ୟ ରୋଧି ଦେଲା । ଅନ୍ଧକ ଏପରି ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟ କଲା ଯେ, ଦେବତାମାନେ ମଧ୍ୟ ନିରାଶ ହୋଇପଡ଼ିଲେ । ଏଥର ବିଷ୍ଣୁ କୌମୋଦକୀ ଗଦା ଧରି ଅସୁର ଥାଟ ଉପରେ ପ୍ରହାର କଲେ । ସେହି ଆଘାତରେ ଅନ୍ଧକ ଆହତ ହୋଇ ତଳେ ପଡ଼ିଗଲା । ତାହା ଦେଖି ମହିଷାସୁର ଗର୍ଜନ କରି ଧାଇଁଲା । ତାହାର ଆକ୍ରମଣରେ ଗରୁଡ଼ ଓ ବିଷ୍ଣୁ ଆହତ ହେଲେ । ଶିବଙ୍କ ସହିତ ମଧ୍ୟ ମହିଷାସୁରର ଘୋର ଯୁଦ୍ଧ ହେଲା । ଶିବ ଓ ବିଷ୍ଣୁ ଦୁହେଁ ମିଶି ମହିଷାସୁରକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବାରୁ ମହିଷାସୁର ଚେତା ହରାଇ ପଡ଼ିଲା । ତାହା ଦେଖି ବିଷ୍ଣୁ ପାଞ୍ଚଜନ୍ୟ ଶଙ୍ଖନାଦ କଲେ । ସେହି ଶଙ୍ଖନାଦ ଶୁଣି ଅନ୍ୟ ଅସୁରମାନେ ଭୟଭୀତ ହୋଇପଡ଼ିଲେ । ମାତ୍ର ମହିଷାସୁର ଚେତା ପାଇ ଆସି ସିଂହ ବେଶରେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କଲା । ବିଷ୍ଣୁ ପ୍ରତିଆକ୍ରମଣ କରିବାରୁ ପଳାଇଯାଇ ପୁଣି ନିଜ ମଇଁଷି ରୂପରେ ଝପଟି ଆସି ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଛାତିରେ ଶିଙ୍ଗ ଭୁଷି ଦେଲା ।
ଏହିରି ଦୀର୍ଘ ପଚାଶ ଦିନ ଅବିରାମ ଭାବରେ ଯୁଦ୍ଧ ଚାଲିଲେ ମଧ୍ୟ ଦେବତାମାନଙ୍କ ବିଜୟର କିଛି ସଙ୍କେତ ଦେଖାଗଲା ନାହିଁ । ଶେଷରେ ଶିବଙ୍କର ସ୍ମରଣ ହେଲା ଯେ ପୂର୍ବରୁ ବର ପାଇଥିବାରୁ ମହିଷାସୁର ଦେବତା ବା ଅସୁର କାହା ହାତରେ ମରିବ ନାହିଁ । ଶେଷରେ ତାହା ହିଁ ହେଲା । ମହିଷାସୁରର ଭୟଙ୍କର ଆକ୍ରମଣରେ ଦେବତାମାନେ ଛତ୍ରଭଙ୍ଗ ଦେଇ ପଳାଇଲେ । ମହିଷାସୁର ଏକଛତ୍ର ଅଧିପତି ହୋଇ ତ୍ରିଲୋକରେ ରାଜତ୍ୱ କଲା ।
ଏହିରି ବହୁକାଳ ବିତିଗଲା । ମହିଷାସୁରର ଅତ୍ୟାଚାରରେ ତ୍ରିଲୋକରେ ବହୁ ଅନର୍ଥ, ଅନାଚାର ଘଟିବାକୁ ଲାଗିଲା । ଦେବଗଣ ଚିନ୍ତିତ ହୋଇ କୌଣସିମତେ ମହିଷାସୁରର ମୃତ୍ୟୁର ଉପାୟ କରିବାକୁ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲେ । ବ୍ରହ୍ମା ଓ ଅନ୍ୟ ଦେବଗଣ ଏକାଠି ହୋଇ ଯାଇ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲେ । ବିଷ୍ଣୁ କହିଲେ, ପୂର୍ବରୁ ଥରେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ତପସ୍ୟା କରି ମହିଷାସୁର ବର ପାଇଛି ଯେ ଦେବତା, ଅସୁର ବା ମନୁଷ୍ୟ କାହା ହାତରେ ତାର ମୃତ୍ୟୁ ହେବ ନାହିଁ । କେବଳ ଜଣେ ନାରୀ ହାତରେ ତାର ମୃତ୍ୟୁ ହେବ । ଏଣୁ ସମସ୍ତଙ୍କର ଶକ୍ତି ପୁଞ୍ଜିଭୂତ କରି ଯଦି ଜଣେ ନାରୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରିବେ, ତା' ହେଲେ ହୁଏତ ମହିଷାସୁରର ମୃତ୍ୟୁ ସମ୍ଭବ ହେବ ।
ମହାବିଷ୍ଣୁ ଏହା କହିବାକ୍ଷଣି ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ମୁଖରୁ ଏକ ଜ୍ୟୋତି ପ୍ରକଟ ହେଲା । ବିଷ୍ଣୁ, ଶିବ, ଇନ୍ଦ୍ର, କୁବେର, ବରୁଣ ଓ ଅନ୍ୟ ଦେବଗଣଙ୍କର ଶକ୍ତି ଯାଇ ସେଥିରେ ମିଶିଲା । ସେହି
୨୨ . ଆମ ଦେବଦେବୀ