ଉଲ୍ଲେଖ 'ଅମରକୋଷ'ରେ ଅଛି । ତାହା ହେଉଛି- ଲକ୍ଷ୍ମୀ, ପଦ୍ମାଳୟା, ପଦ୍ମା, କମଳା, ଶ୍ରୀହରିପ୍ରିୟା, ଇନ୍ଦିରା, ଲୋକମାତା, ମା, କ୍ଷୀରାବ୍ଧିତନୟା ଓ ରମା । ପ୍ରାଚୀନତମ ଗ୍ରନ୍ଥ ଋକ୍ବେଦର ଶ୍ରୀ ସୂକ୍ତ ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ।
ବୈଷ୍ଣବମାନଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ସଂପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରୁ ଶ୍ରୀସଂପ୍ରଦାୟ ଅନ୍ୟତମ । ଲକ୍ଷ୍ମୀଦେବୀଙ୍କ ନାମାନୁସାରେ ସେହି ସଂପ୍ରଦାୟ ନାମିତ ହୋଇଛି । ଏହାର ଅନୁଗାମୀମାନେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ- ନାରାୟଣଙ୍କର ଉପାସକ । ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟର ବିଶିଷ୍ଟ ବିଦ୍ୱାନ ରାମାନୁଜାଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହି ସଂପ୍ରଦାୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା । ତାଙ୍କର ସମୟ ଦ୍ୱାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ । ବର୍ତ୍ତମାନର ପୁରୀ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଏହି ଦ୍ୱାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରର ନାମ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଦଧିନଉତି ଉପର କଳସରେ ଏହି ସଂପ୍ରଦାୟର ଭକ୍ତମାନେ ଧାରଣ କରୁଥିବା ଚିତା ଶୋଭାପାଏ ।
ପୁରୀ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ବେଢ଼ାରେ ଏବେ ଯେଉଁ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ମନ୍ଦିର ଅଛି, ତାହା ରାମାନୁଜାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ ରାଜା ଚୋଡ଼ଗଙ୍ଗ ଦେବ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିବା ଜଣାଯାଏ । ପୁରୀ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ସିଂହଦ୍ୱାର ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ମୀଦେବୀଙ୍କର ସୁନ୍ଦର ପ୍ରତିମା ବିରାଜିତା ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀଦେବୀଙ୍କୁ ଯେଉଁସବୁ ସ୍ତୋତ୍ର ବା ଶ୍ଳୋକରେ ସ୍ତୁତି କରାଯାଏ ସେସବୁ ମଧ୍ୟରୁ 'ଶାରଦା ତିଳକ'ରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ ଧ୍ୟାନ ଶ୍ଳୋକ ଖୁବ୍ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ସେଥିରେ କୁହାଯାଇଛି-
କାନ୍ତ୍ୟା କାଞ୍ଚନସନ୍ନିଭାଂ ହିମଗିରି ପ୍ରଖ୍ୟୈ ଶ୍ଚତୁର୍ଭିର୍ଗଜୈ ।
ହସ୍ତୋତ୍କ୍ଷିପ୍ତ ହିରଣ୍ମୟାମୃତ ଘଟୈ ରାସିଚ୍ୟମାନାଂଶ୍ରିୟମ୍ ॥
ବିଭ୍ରାଣାଂ ବରମବ୍ଜଯୁଗ୍ମମଭୟାଂ ହସ୍ତୈଃ କିରୀଟୋଜ୍ଜ୍ୱଳାଂ ।
କ୍ଷୋମାବଦ୍ଧ ନିତମ୍ବବିମ୍ବ ଲଳିତାଂ ବନ୍ଦେଽରବିନ୍ଦସ୍ଥିତାମ୍ ॥
ଅର୍ଥାତ୍, ଯାହାଙ୍କର କାନ୍ତି ଶୁଦ୍ଧ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ପରି ପ୍ରଭାମୟ ଏବଂ ଯାହାଙ୍କୁ ହିମାଳୟ ପରି ଉଚ୍ଚ ଓ ଶୁଭ୍ର ଚାରିଟି ଶ୍ୱେତ ଗଜରାଜ ନିଜର ଶୁଣ୍ଢରେ ଅମୃତକଳସ ଧାରଣ କରି ଅହରହ ଅଭିଷେକ କରୁଥା’ନ୍ତି; ଯେ ନିଜର ଚତୁର୍ହସ୍ତରେ ଯଥାକ୍ରମେ ବରଦ ଓ ଅଭୟମୁଦ୍ରା ଏବଂ କମଳ ପୁଷ୍ପ ଧାରଣ କରିଥାଆନ୍ତି; ଯାହାଙ୍କର ମସ୍ତକ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ବର୍ଣ୍ଣର ଭବ୍ୟ କିରୀଟ ଦ୍ୱାରା ଶୋଭିତ; ଯାହାଙ୍କର କଟିଦେଶରେ କୌଶେୟ ବସନ ଶୋଭା ପାଉଥାଏ; ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ପଦ୍ମ ଉପରେ ଆରୂଢ଼ା, ସେହି ଭଗବତୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ମୁଁ ବନ୍ଦନା କରୁଛି ।
 |
 |
 |
 |
|
|
|
୩୮ . ଆମ ଦେବଦେବୀ