ହେଲେ ନିଜର ଜୀବନ ବି ଦେବା ଉଚିତ । ତେଣୁ ଇନ୍ଦ୍ର ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ରାଜି ହେଲେ । ଫଳରେ ଇନ୍ଦ୍ର ହେଲେ ଷଣ୍ଢ । ତାଙ୍କ ଉପରେ ବସି କାକୁସ୍ଥ ଅସୁରଙ୍କ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧକରି ସେମାନଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କଲେ । ସେହିଦିନଠୁ କାକୁସ୍ଥଙ୍କ ଆଉ ଗୋଟିଏ ନାଆଁ ହେଲା ଇନ୍ଦ୍ରବାହନ ।
ମାତ୍ର ରାଜାସୁଲଭ ଏହି ସଦ୍ଗୁଣ ସହିତ ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କର କେତେକ ମନ୍ଦଗୁଣ କଥା ମଧ୍ୟ ପୁରାଣରେ ଲେଖାଅଛି । ସେଥିରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ଅଣଚାଶ ପବନଙ୍କ ଜନ୍ମବୃତ୍ତାନ୍ତ ।
ପୂର୍ବରୁ କୁହାଯାଇଛି, ଦକ୍ଷଙ୍କ କନ୍ୟା ଅଦିତି ହେଉଛନ୍ତି ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ମାଆ । ଦକ୍ଷଙ୍କର ଅନ୍ୟତମା କନ୍ୟା ଦିତିଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପିତା କଶ୍ୟପ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ଅଦିତିଙ୍କର ପୁଅମାନେ ସ୍ୱଭାବ ଚରିତ୍ରରେ ଭଲ । ସେମାନେ ଦେବତା । ମାତ୍ର ଦିତିଙ୍କ ପୁଅମାନେ ସ୍ୱଭାବ ଚରିତ୍ରରେ ମନ୍ଦ । ସେମାନେ ଦୈତ୍ୟ । ରୂପରେ ମଧ୍ୟ ଅଦିତିଙ୍କ ପୁଅମାନେ ଦେଖିବାକୁ ସୁନ୍ଦର । ତେଣୁ ନିଜ ପୁଅମାନଙ୍କୁ ଦେଖି ଦିତିଙ୍କ ମନ ସବୁବେଳେ ଦୁଃଖ ହେଉଥାଏ ।
ଥରେ ଦିତି କଶ୍ୟପଙ୍କୁ ନିଜ ମନକଥା ଜଣାଇଲେ । କହିଲେ, ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପରି ଗୋଟିଏ ସୁନ୍ଦର ପୁଅ ମତେ ଦିଅ । କଶ୍ୟପ ତାଙ୍କର ନିବେଦନରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେଲେ । କହିଲେ, ଠିକ୍ ଅଛି, ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପରି ତୁମର ମଧ୍ୟ ଗୋଟିଏ ସୁନ୍ଦର ପୁଅ ହେବ ।
ଏ କଥା ଅଦିତି ଶୁଣିଲେ । ଅନେକ ରୂପର, ଗୁଣର ପୁଅ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଦିତିଙ୍କର ଏକ ସୁନ୍ଦର ପୁଅ ହେବ- ଏ କଥା ଶୁଣି ତାଙ୍କ ମନରେ ଈର୍ଷା ଜାତ ହେଲା । ସେ ଯାଇ ବଡ଼ପୁଅ ଇନ୍ଦ୍ରକୁ ଭେଟି କହିଲେ, ଯେପରି ହେଉ, ଦିତିଙ୍କର ସେହି ପୁଅଟି ଯେମିତି ଜନ୍ମ ନ ହେଉ । ଇନ୍ଦ୍ର ବଡ଼ପୁଅ- ପୁଣି ଦେବତାମାନଙ୍କ ରାଜା । ମାଆଙ୍କୁ ସେ ବୁଝାଇ ଶୁଝାଇ କହିବା କଥା । ଯେତେହେଲେ, ଦିତି ବି ତାଙ୍କର ମାଆ । ତେଣୁ ଦିତିଙ୍କ ପୁଅମାନେ ତାଙ୍କର ଭାଇ । ମାତ୍ର ମାଆଙ୍କ କଥାରେ ସେ ଭଳିଗଲେ। ଯାଇ ଦିତିଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଦେଖି ଦିତି ଖୁବ୍ ଆଦର ସ୍ନେହ କଲେ । ଇନ୍ଦ୍ର ନିଜକୁ ତାଙ୍କର ବିଶ୍ୱାସଭାଜନ କରି, ସେ ଶୋଇଥିବା ବେଳେ ବଜ୍ର ମାରି ତାଙ୍କର ଗର୍ଭର ସନ୍ତାନକୁ ସାତଖଣ୍ଡ କରିଦେଲେ । ଗର୍ଭରେ ଥିବା ସନ୍ତାନ ବହୁତ କଷ୍ଟ ପାଇ ବିକଳରେ କାନ୍ଦିଲା । ଇନ୍ଦ୍ର ତାକୁ ବୁଝାଇ କହିଲେ, ‘ମା-ରୁଦ’, ‘ମା-ରୁଦ’ ଅର୍ଥାତ, କାନ୍ଦ ନାହିଁ, କାନ୍ଦ ନାହିଁ । ତା’ପରେ ସେହି ସାତ ଖଣ୍ଡକୁ ଆଉ ସାତ ସାତ ଖଣ୍ଡ କରିଦେଲେ । ଏମିତି ଗର୍ଭସ୍ଥ ସନ୍ତାନ ମୋଟ ୪୯ ଖଣ୍ଡ ହୋଇଗଲା । ଏହି ୪୯ ଖଣ୍ଡ ହେଲେ ୪୯ ‘ମା-ରୁଦ’ ବା ୪୯ ମରୁତ୍ । ତାହାଙ୍କୁ ଆମେ 'ଅଣଚାଶ ପବନ' ବୋଲି ଜାଣୁ ।
ମାତ୍ର ଏ କାହାଣୀଟି ଏତିକିରେ ଶେଷ ନୁହେଁ । ଦିତି ଏହି ଦୁଃଖଦାୟକ ଘଟଣାରେ ଖୁବ୍ ମର୍ମାହତ ହେଲେ । ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଇ କହିଲେ, ତୋ ଯୋଗୁଁ ମୁଁ ସନ୍ତାନସୁଖ ହରାଇଲି ।
ଆମ ଦେବଦେବୀ . ୭୩