ଏହି ପୃଷ୍ଠାଟି ବୈଧ ହୋଇସାରିଛି

ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଆହୁରି ବହୁ ବିଷୟ ମଧ୍ୟ ପୁରାଣମାନଙ୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି । ତାହା ହେଉଛି, କଶ୍ୟପ ଓ ଅଦିତିଙ୍କ ଠାରୁ ଅନେକ ପୁତ୍ର ଜାତ୍ର ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଆଦିତ୍ୟ, ବସୁ ଓ ରୁଦ୍ର ନାମରେ ପରିଚିତ । ଅଗ୍ନିପୁରାଣ ଓ ମହାଭାରତ ଆଦିରେ ଦ୍ୱାଦଶ ଆଦିତ୍ୟଙ୍କର ନାମ ଅଛି । ଅଗ୍ନି ପୁରାଣ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଦ୍ୱାଦଶ ଆଦିତ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି ବରୁଣ, ସୂର୍ଯ୍ୟ, ସହସ୍ରାଂଶୁ, ଧାତା, ତପନ, ସବିତା, ଗଭସ୍ତି, ରବି, ପର୍ଜନ୍ୟ, ତ୍ୱଷ୍ଟା, ମିତ୍ର ଓ ବିଷ୍ଣୁ । ମାତ୍ର ମହାଭାରତରେ ଏହି ନାମ ସାମାନ୍ୟ ଭିନ୍ନ ଭାବରେ ଲେଖାଅଛି । ସେହି ନାମଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି- ଧାତା, ଅର୍ଯମା, ମିତ୍ର, ଶକ୍ର, ବରୁଣ, ଅଂଶ, ଭଗ, ବିବସ୍ୱାନ, ପୁଷା, ସବିତା, ତ୍ୱଷ୍ଟା ଓ ବିଷ୍ଣୁ । ଏସବୁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ପ୍ରତିନାମ । ଏହି ଦ୍ୱାଦଶ ଆଦିତ୍ୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ହିଁ ଆଲୋକ ଓ ଉତ୍ତାପ ଦିଅନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ବିବସ୍ୱାନଙ୍କ ଠାରୁ ଈଷ୍ୱାକୁ ଜାତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ।

ପୁରାଣମାନଙ୍କରେ ଥିବା ବର୍ଣ୍ଣନା ଅନୁଯାୟୀ, ଉତ୍ପତ୍ତିବେଳେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏକ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଗୋଲାକାର ପିଣ୍ଡ ରୂପରେ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ନାମ ମାର୍ତ୍ତଣ୍ଡ । ଦେବଶିଳ୍ପୀ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ତାଙ୍କ ସହିତ ନିଜର କନ୍ୟା ସଂଜ୍ଞାଙ୍କୁ ବିବାହ ଦେଇଥିଲେ । ସୁରେଣୁ, ରାଜ୍ଞୀ, ଦୌ, ତ୍ୱାଷ୍ଟ୍ରୀ, ପ୍ରଭା ଆଦି ଅନେକ ନାମରେ ସଂଜ୍ଞା ପରିଚିତା । ମାତ୍ର, ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ବିବାହ କଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ପ୍ରଖର ତେଜ ସମ୍ଭାଳିବା ସଂଜ୍ଞାଙ୍କ ପକ୍ଷରେ ଖୁବ୍ କଷ୍ଟକର ହେଲା । ସେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ସିଧା ଚାହିଁପାରିଲେ ନାହିଁ । ଚାହିଁଲେ ତାଙ୍କର ଆଖି ମୁଦି ହୋଇଗଲା । ତଥାପି ସେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ସେବାଯତ୍ନରେ ହେଳା କରୁ ନଥିଲେ । ତାଙ୍କର ବୈବସ୍ୱତ ମନୁ, ଯମ ଓ ଯମୀ ନାମରେ ତିନିଟି ସନ୍ତାନ ମଧ୍ୟ ଜାତ ହୋଇଥିଲେ ।

ତଥାପି ବି, ସଂଜ୍ଞାଙ୍କ ମନରେ କେତେବେଳେ ହେଲେ ସୁଖ ନଥାଏ । କାରଣ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପରି ଏତେ ସୁନ୍ଦର ସ୍ୱାମୀ ପାଇ ମଧ୍ୟ, ସେ ତାଙ୍କୁ ଭଲ ଭାବରେ ଦେଖିପାରୁ ନଥାନ୍ତି । ତେଣୁ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ଦେଖି ପାରିବାର ଶକ୍ତି ପାଇବା ପାଇଁ ସେ କଠୋର ତପସ୍ୟା କରିବାକୁ ଚାହିଁ ନିଜର ଶରୀରରୁ ଏକ ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି କଲେ । ସେହି ଛାୟାକୁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ସେବାରେ ନିଯୁକ୍ତ କରି ତପସ୍ୟା କରିବା ପାଇଁ ସେ ଉତ୍ତର କୁରୁକୁ ଚାଲିଗଲେ ।

ସଂଜ୍ଞା ନିଜ ଶରୀରରୁ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିବା ସେହି ଛାୟାଙ୍କର ଆଉ ଗୋଟିଏ ନାମ ବିଷ୍ଣୁଭା । ସଂଜ୍ଞାଙ୍କର ଛାୟା ହୋଇଥିବାରୁ ରୂପରେଖ ଓ ଚାଲିଚଳନରେ ସେ ଠିକ୍ ସଂଜ୍ଞାଙ୍କ ପରି ଥିଲେ । ଫଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଛାୟା ବୋଲି ନ ଜାଣି ପାରି ସଂଜ୍ଞା ବୋଲି ଜାଣୁଥିଲେ । ଏଣୁ ଛାୟା ଓ ସଂଜ୍ଞା ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଦୁଇ ସ୍ତ୍ରୀ ହେଲେ । ଏହି ଛାୟାଙ୍କଠାରୁ ମଧ୍ୟ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ସାବର୍ଣ୍ଣ୍ୟମନୁ, ଶନୈଶ୍ଚର, ତପତୀ ଓ ବିଷ୍ଟି ନାମରେ ଚାରି ସନ୍ତାନ ଜାତ ହୋଇଥିଲେ । ବିଷ୍ଟିଙ୍କର ଆଉ ଗୋଟିଏ ନାମ ହେଉଛି ଭଦ୍ରା ।

ଆମ ଦେବଦେବୀ . ୭୯