ଏହି ପୃଷ୍ଠାଟି ବୈଧ ହୋଇସାରିଛି

ଫେରାଇ ନେବାପାଇଁ ଦକ୍ଷଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କଲେ । କିନ୍ତୁ ଅଭିଶାପକୁ ତ ଆଉ ଫେରାଇ ନେଇ ହେବ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ ଓ ଅନୁତାପ ଦ୍ୱାରା ତାହାର ପ୍ରକୋପକୁ ଲାଘବ କରିହେବ । ତେଣୁ ଦକ୍ଷ କହିଲେ, ଚନ୍ଦ୍ର ଯାଇ ସରସ୍ୱତୀ ତୀର୍ଥରେ ସ୍ନାନ କରନ୍ତୁ । ତାଙ୍କ କଥା ମାନି ଚନ୍ଦ୍ର ଯାଇ ସରସ୍ୱତୀ ତୀର୍ଥରେ ସ୍ନାନ କଲେ । ଫଳରେ ଅଧାଦିନ ସେ କ୍ଷୟରୋଗରୁ ମୁକ୍ତ ହେଲେ । ତେଣୁ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଅଧାଦିନ ବୃଦ୍ଧି ଓ ଅଧାଦିନ କ୍ଷୟ ହୁଏ ।

ପୁରାଣରେ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଆହୁରି ବହୁ କଥା ଲେଖା ଅଛି । ଭୀଷ୍ମ ପର୍ବରେ ଥିବା ଉଲ୍ଲେଖ ଅନୁଯାୟୀ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଆକାର ଏଗାର ହଜାର ବର୍ଗ ଯୋଜନ । ପରିଧି ତେତିଶ ହଜାର ଯୋଜନ । ପାଞ୍ଚ ହଜାର ନଅଶହ ଯୋଜନର ଘନ ପଦାର୍ଥରେ ତାଙ୍କ ଦେହ ତିଆରି । ସେ ଅଷ୍ଟବସୁଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ତାଙ୍କର ବର୍ଚ୍ଚସ, ଶିଶିର, ପ୍ରାଣ ଓ ରମଣ ନାମରେ ଚାରି ପୁତ୍ର । ବର୍ଚ୍ଚସ ଦ୍ୱାପର ଯୁଗରେ ଅର୍ଜ୍ଜୁନଙ୍କ ପୁତ୍ର ଅଭିମନ୍ୟୁ ରୂପରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଭିନ୍ନ ପୁରାଣରେ ବହୁ କାହାଣୀ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି । ଏପରି ଗୋଟିଏ କାହାଣୀ ହେଉଛି- ଚନ୍ଦ୍ର ଥରେ ଗଣେଶଙ୍କ ବିଚିତ୍ର ରୂପ ଦେଖି ପରିହାସ କରିବାରୁ ଗଣେଶ ରାଗିଯାଇ ତାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଦାନ୍ତକୁ ଭାଙ୍ଗି ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଉପରକୁ ଫୋପାଡ଼ିଲେ । ଫଳରେ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଦେହ କ୍ଷତବିକ୍ଷତ ହୋଇଗଲା । ତାହାରି ଦାଗ ଏବେ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଦେହରେ ଅଛି ।

ତେବେ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର କେତେକ ଭଲଗୁଣର ବର୍ଣ୍ଣନା ମଧ୍ୟ ପୁରାଣରେ ରହିଛି । ରାଜା ପୃଥୁ ଥରେ ଭୂମିଦେବୀଙ୍କୁ ଗାଈଟିଏରେ ପରିଣତ କରିଦେଇଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ବ୍ରହ୍ମା ତାଙ୍କର ବାଛୁରୀ ହୋଇଥିଲେ । ପରେ ଚନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ ଥରେ ବାଛୁରୀ ହୋଇଥିଲେ । ତେଣୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ବ୍ରହ୍ମା ତାଙ୍କୁ ନକ୍ଷତ୍ର ଓ ଔଷଧିମାନଙ୍କର ରାଜା କରିଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ କିରଣ ପ୍ରଭାବରେ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷମାନଙ୍କର ଔଷଧି ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧିପାଏ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଉଦ୍ଭିଦ ବିଜ୍ଞାନୀ କହନ୍ତି । ଏଣୁ କାବ୍ୟମାନଙ୍କରେ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ 'ଔଷଧୀଶ' ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି କାବ୍ୟନାୟିକାମାନଙ୍କର ମୁଖକୁ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସହ ତୁଳନାକରି 'ଔଷଧୀଶାନନା' ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ।

ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସଂପର୍କିତ ଅନ୍ୟ ଏକ କାହାଣୀ ଅଛି ଅମୃତକୁ ନେଇ । ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନରୁ ଯେଉଁ ଅମୃତ ବାହାରିଥିଲା, ମାୟାବୀ ନାମକ ଏକ ଅସୁର ଛଦ୍ମବେଶ ଧରି ତାହା ଖାଇ ଅମର ହେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲାବେଳେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ଚନ୍ଦ୍ର ତାହାକୁ ଚିହ୍ନାଇ ଦେଇଥିଲେ । ପରେ ବେକ ପାଖରୁ ଦୁଇଗଡ଼ ହୋଇ ସେହି ଅସୁର ହୋଇଥିଲା ରାହୁ ଓ କେତୁ ନାମରେ ଦୁଇଟି ଅସୁର । କିନ୍ତୁ ଅମୃତ ଖାଇ ଥିବାରୁ ଦୁହେଁ ଅମର ରହିଲେ । ଏଣୁ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାକୁ ସେ ଦୁହେଁ ବେଳେବେଳେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଗିଳି ପକାନ୍ତି ।

ଆମ ଦେବଦେବୀ . ୮୯