ମନୋରଥ ନାମରେ ଗୋଟିଏ ବତ୍ସା ଜାତ ହେଲେ । ଶ୍ରୀଦାମନ ସେହି ଧେନୁଙ୍କଠାରୁ କ୍ଷୀର ଦୁହିଁଲେ । ମାଟି ପାତ୍ରରେ ସେହି କ୍ଷୀରକୁ ଧରି ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ପିଇବା ବେଳେ ତାଙ୍କ ହାତରୁ ପାତ୍ରଟି ଖସିପଡ଼ି କ୍ଷୀରତକ ଢାଳିଗଲା । ସେହି କ୍ଷୀର ଭୂମିରେ ପଡ଼ି ଶହେ ଯୋଜନ ବ୍ୟାପି ଏକ ସମୁଦ୍ର ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ସେହି ସମୁଦ୍ର ହେଉଛି କ୍ଷୀର ସମୁଦ୍ର । ରାଧା ଓ ତାଙ୍କର ସହଚରୀମାନେ ସେଥିରେ ସ୍ନାନ ଓ ଜଳକେଳି କରିଥିଲେ ।
କେବଳ ଏତିକିରେ ପୁରାଣର ଏହି ଉପାଖ୍ୟାନଟିର ଶେଷ ନୁହେଁ । ସେଥରେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣନା ଅଛି ଯେ ସୁରଭିଙ୍କ ଅଂଶରୁ ଅନେକ ଗାଭୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଗୋପବାସୀଙ୍କୁ ଉପହାର ରୂପେ ଦେଇଥିଲେ ।
ଏହିରି ବିଭିନ୍ନ ପୁରାଣରେ ବିଭିନ୍ନ କାମଧେନୁଙ୍କର ବର୍ଣ୍ଣନା ଅଛି । ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ କାମଧେନୁ ହିଁ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ବର ପାଇ ଅଲୌକିକ ଶକ୍ତିର ଅଧିକାରିଣୀ ହୋଇଥିଲେ । ତେଣୁ ସବୁ କାମଧେନୁ ସେହି ମୂଳ କାମଧେନୁଙ୍କର ରୂପ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ସତ୍ୟବ୍ରତ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ କାମଧେନୁଙ୍କୁ ଅପହରଣ କରିଥିବାର କାହାଣୀ ମଧ୍ୟ ପୁରାଣରେ ଅଛି ।
ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କର ଆଉ ଗୋଟିଏ ନାଆଁ ହେଉଛି ତ୍ରିଶଙ୍କୁ । ବରଂ ତ୍ରିଶଙ୍କୁ ନାଆଁରେ ସେ ଅଧିକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ସେ ଈକ୍ଷ୍ୱାକୁ ବଂଶର ରାଜା ଅରୁଣଙ୍କ ପୁତ୍ର । ଖୁବ୍ ଦୁଷ୍ଟ ଓ ଦୁରାଚାରୀ ଭାବରେ ତାଙ୍କର କୁଖ୍ୟାତି ଥିଲା । ଥରେ ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଝିଅର ବିବାହ ହେଉଥିଲା । ଝିଅଟି ବୋହୂ ବେଶରେ ବେଦିକୁ ଯାଉଛି, ତ୍ରିଶଙ୍କୁ ଆସି ତାକୁ ଜବରଦସ୍ତ ଟେକିନେଇ ଚାଲିଗଲେ । ତ୍ରିଶଙ୍କୁଙ୍କ ପିତା ଅରୁଣ କିନ୍ତୁ ତ୍ରିଶଙ୍କୁଙ୍କ ପରି ନଥିଲେ । ତେଣୁ ପୁଅର ଏପରି କୁକାର୍ଯ୍ୟରେ ସେ କ୍ରୁଦ୍ଧ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ରାଜପ୍ରସାଦରୁ ବାହାର କରିଦେଲେ । ଫଳରେ ତ୍ରିଶଙ୍କୁ ରହିବାକୁ ଜାଗା ନପାଇ ଅରଣ୍ୟରେ ବୁଲିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ପଶୁପକ୍ଷୀ ଶିକାର କରି ମାଂସ ଖାଇଲେ ।
କିଛିକାଳ ପରେ ରାଜ୍ୟରେ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପଡ଼ିଲା । ହଜାର ହଜାର ପଶୁ, ପକ୍ଷୀ, ମଣିଷ ଖାଇବାକୁ ନପାଇ ଭୋକ ବିକଳରେ ମଲେ । ସେତେବେଳକୁ ବିଶ୍ୱାମିତ୍ର ନାମରେ ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ନିଜ ପୁତ୍ର, ପରିବାରଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ଅରଣ୍ୟରେ ଯାଇ ତପସ୍ୟା କରୁଥିଲେ । ଯେତେବେଳେ ସେ ଜାଣିଲେ ଯେ ନଗ୍ରରେ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପଡ଼ିଛି ଏବଂ ଲୋକେ ଖାଇବାକୁ ନପାଇ ପୋକ, ମାଛି ପରି ମରୁଛନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କର ନିଜ ପରିବାର କଥା ମନେପଡ଼ିଲା । ସେ ଜାଣିଲେ ଯେ ପରିବାରର ଅବସ୍ଥା ଖୁବ୍ ମୁମୂର୍ଷୁ । ପରିବାରର ଲୋକେ ଖାଇବାକୁ ନପାଇ ନିଶ୍ଚେ ମରିଯିବେ । ତେଣୁ ସେ ଠିକ୍ କଲେ, ତାଙ୍କର ପୁଅମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଜଣଙ୍କୁ ବିକ୍ରି କରିଦେବେ ଏବଂ ସେଇ ପଇସାରେ ଅନ୍ତତଃ କିଛିଦିନ ଚଳିବେ ।
୯୪ . ଆମ ଦେବଦେବୀ