ଓଡ଼ିଶା ରାଜନୀତିର ଇତିହାସ/ଚତୁର୍ଥ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଓ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଜନକଂଗ୍ରେସ ମିଳିତ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ

ଓଡ଼ିଶା ରାଜନୀତିର ଇତିହାସ  (୨୦୧୩)  ଲେଖକ/କବି: ଉଦ୍ଧବ ଚରଣ ନାୟକ
ଚତୁର୍ଥ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଓ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଜନକଂଗ୍ରେସ ମିଳିତ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ


ଅଷ୍ଟାଦଶ ପରିଚ୍ଛେଦ
ଚତୁର୍ଥ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଓ
ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର-ଜନକଂଗ୍ରେସ ମିଳିତ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ

ଡକ୍ଟର ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ, ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ, ବନମାଳୀ ପଟ୍ଟନାୟକ, ମନମୋହନ ଟୁଡୁ, ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଶାନ୍ତନୁ କୁମାର ଦାସ ଓ ସୁନାରାମ ସୋରେନ ଆଦି କଂଗ୍ରେସର ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ନେତାମାନେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ତ୍ୟାଗ କରି ୧୯୬୫ ମସିହା ମଇ ମାସ ୫ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଶା ଜନକଂଗ୍ରେସ ନାମରେ ଏକ ନୂତନ ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲେ । ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ ହେଲେ ଏହି ଦଳର ସଭାପତି । ସେହି ବର୍ଷ ନଭେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖ ଦିନ ଭୁବନେଶ୍ୱରର କେଦାରଗୌରୀଠାରେ ଦଳର ଏକ ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଲା । ଏହି ସମ୍ମିଳନୀରେ ଦଳର ଲକ୍ଷ୍ୟ, ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ, ନୀତି ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମମାନ ସ୍ଥିର କରାହେଲା । କାରଣ ଆଗକୁ ଥାଏ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ । ଦଳ କିପରି ସଫଳତା ଲାଭ କରିବ ସେଥିପାଇଁ ମଧ୍ୟ ନୀତିନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଗଲା । ଦଳର ଦର୍ଶନ ହେଲା, ଗାନ୍ଧୀ-ଦର୍ଶନ, ନୀତି ହେଲା ଗାନ୍ଧୀ-ନୀତି, ଓ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଲା ଗାନ୍ଧୀ ଦର୍ଶନର ଲକ୍ଷ୍ୟ । (ମୁକ୍ତିପଥେ ସୈନିକ- ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ)

ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା ଓ ଲୋକସଭାପାଇଁ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ୧୯୬୭ ମସିହା ଫେବ୍ରୁଆରି ୨୧ ତାରିଖରେ ଗୋଟିଏ ଦିନରେ ସମାପ୍ତ ହେବାପାଇଁ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା । କ୍ଷମତା ହାସଲ ପାଇଁ ଏହି ନବଗଠିତ 'ଜନକଂଗ୍ରେସ ଦଳ' ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦଳ ସହ ମେଣ୍ଟ କଲା । ଓଡ଼ିଶାର 'ଗଣତନ୍ତ୍ର ପରିଷଦ' ସେତେବେଳକୁ ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ ରାଜଗୋପାଳାଚାରୀଙ୍କ ପ୍ରତଷ୍ଠିତ ଜାତୀୟ ଦଳ, ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରପାର୍ଟି ସହ ମିଶି ଯାଇଥାଏ । ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ସମୁଦାୟ ୬୦୩ଜଣ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିିଥିଲେ । ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ସମସ୍ତ ୧୪୦ଟି ବିଧାନସଭା ଆସନ ଓ ୨୦ଟି ଲୋକସଭା ଆସନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଠିଆ କରାଇଲା । ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓ ଜନକଂଗ୍ରେସ ଦଳ ବୁଝାମଣା ଭିତ୍ତିରେ ଯଥାକ୍ରମେ ୧୦୧ ଓ ୪୯

ଜଣ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଠିଆ କରାଇଲେ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ, ସଂଯୁକ୍ତ ସମାଜବାଦୀ ଦଳ, ଭାରତୀୟ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି, ମାର୍କସବାଦୀ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି ବିଭିନ୍ନ ଆସନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଠିଆ କରାଇଲେ । ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କଥା ହେଲା, ୨୧୧ ଜଣ ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାର୍ଥୀ ବିଭନ୍ନ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀରୁ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କଲେ । ସେଥିରୁ ମାତ୍ର ୩ଜଣ ଜୟଯୁକ୍ତ ହେଲେ । ସେହିପରି ଜନସଂଘ ଦଳ ପ୍ରଥମ କରି ୧୨ଜଣ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଠିଆ କରାଇ ଗୋଟିଏ ହେଲେ ଆସନ ପାଇଲା ନାହିିଁ ।

ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର ସଭାରେ ଇନ୍ଦିରାଙ୍କ ନାକ ଫାଟିଲା :

ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ତରଫରୁ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାରପାଇଁ ତତ୍‍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଓଡ଼ିଶା ଆସିଲେ । କାରଣ ସେତେବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ କଂଗ୍ରେସ ବିରୋଧୀ ହାଓ୍ୱା ପ୍ରବଳ ବେଗରେ ବୋହୁଥାଏ । ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରଚାର ସଭା ଭୁବନେଶ୍ୱର ପ୍ୟାରେଡ ପଡିଆରେ ଆୟୋଜନ କରାଗଲା । ଏହି ପ୍ୟାରେଡ ପଡିଆଟି ବର୍ତ୍ତମାନ ଇନ୍ଦିରାଗାନ୍ଧୀ ପାର୍କ ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା । ସେଦିନଟି ଥିଲା ୧୯୬୭ ମସିହା ଫେବ୍ରୁଆରି ମାସ ୮ ତାରିଖ । ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସମେତ ସଭାମଞ୍ଚରେ ବସିଥାଆନ୍ତି କଂଗ୍ରେସ ନେତା ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଭୁବନେଶ୍ୱର ଲୋକସଭା କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଚିନ୍ତାମଣି ପାଣିଗ୍ରାହୀ ଓ ବିଧାନସଭା କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରାର୍ଥୀ ସତ୍ୟପ୍ରିୟ ମହାନ୍ତି । ସଭା ଆରମ୍ଭରେ ହଠାତ୍‍ କେତେଜଣ ଯୁବକ କଂଗ୍ରେସ ବିରୋଧୀ ସ୍ଲୋଗାନ ଦେଲେ ଯେତେବେଳେ କି ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଭାଷଣ ଦେବାକୁ ଆରମ୍ଭ କଲେ । ତା'ପରେ ମଞ୍ଚ ଉପରକୁ ଚାଲିଲା ଢେଲାମାଡ । ତ‌ଥାପି ବି ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଭାଷଣ ଦେଉଥାଆନ୍ତି । 'ମୋତେ କହିବାରୁ ନିବୃତ୍ତ କରିପାରିବେ ନାହିିଁ ବୋଲି ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ କହୁଥାଆନ୍ତି । ଶେଷରେ ଢେଲାମାଡରେ ତାଙ୍କର ନାକ ଫାଟିଲା । ତାଙ୍କୁ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ରାଜ ଭବନକୁ ନିଆଗଲା । ସେଠାରେ ତାଙ୍କର ଚିକିତ୍ସା କରାଗଲା । ଏହି ଢେଲାମାଡ଼ରେ ମଞ୍ଚରେ ଥିବା ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତେ ମଧ୍ୟ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ ।

ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦଳର ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ ରାଜଗୋପାଳାଚାରୀ, ମିନୁ ମସାନୀ ଓ ପ୍ରଫେସର ରଙ୍ଗା ଆଦି ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଓଡ଼ିଶା ଆସିଥିଲେ । ନିର୍ବାଚନ ସରିଲ। । କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ଶୋଚନୀୟ ପରାଜୟ ଘଟିଲା । କଂଗ୍ରେସ ପାଇଲା ମାତ୍ର ୩୧ଟି ଆସନ । ପୂର୍ବରୁ ଥିଲା କଂଗ୍ରେସର ୮୨ଟି

ଆସନ । ଅନ୍ୟ ଦଳମାନେ ହାସଲ କରିଥିବା ଆସନ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା; ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପାର୍ଟି ୪୯, ଜନକଂଗ୍ରେସ- ୨୬, ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ ଦଳ- ୨୧; ସଂଯୁକ୍ତ ସମାଜବାଦୀ ଦଳ-୨; ଭାରତୀୟ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି- ୭; ମାର୍କ୍ସବାଦୀ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି- ୧ ଓ ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାର୍ଥୀ- ୩ । ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦଳର ସଦସ୍ୟ ନନ୍ଦ କିଶୋର ମିଶ୍ର ବାଚ଼ସ୍ପତି ଓ ପ୍ରଜାସମାଜବାଦୀ ଦଳ ସଦସ୍ୟ ହରିହର ବାହିନୀପତି ଉପବାଚ଼ସ୍ପତି ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହେଲେ । ବିଧାନସଭାର ନବନିର୍ବାଚିତ ସଦସ୍ୟମାନେ ୧୯୬୭ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚମାସ ୧୭ ତାରିଖରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କଲେ । ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓ ଜନକଂଗ୍ରେସ ଦଳର ନେତା ଭାବରେ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ସିଂହଦେଓ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଆସନରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ହେଲେ । କଂଗ୍ରେସ ବିଧାୟକ ଦଳର ନେତା ଭାବରେ ସଦାଶିବ ତ୍ରିପାଠୀ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇ ବିରୋଧୀ ଦଳ ନେତା ଆସନରେ ବସିଲେ ।

ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ୧୧ଜଣ ମହିଳା ପ୍ରାର୍ଥୀ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରି ୪ଜଣ ବିଧାନସଭାକୁ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇ ଆସିଲେ । ସେମାନେ ହେଲେ, ରାଜମାତା ରତ୍ନପ୍ରଭା ଦେବୀ ଢେଙ୍କାନାଳ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପାର୍ଟି, ସତ୍ୟଭାମା ଦେଈ-ରାଜନଗର, ଜନକଂଗ୍ରେସ ଦଳର, ସରସ୍ୱତୀ ପ୍ରଧାନ- ଭଟଲି କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ଓ ଆନନ୍ଦ ମଂଜରୀ ଦେବୀ- ସୁକିନ୍ଦା ଜନକଂଗ୍ରେସ ଦଳର । ସୁଭଦ୍ରା ମହତାବ ଉପନିର୍ବାଚନରେ ଭୁବନେଶ୍ୱର ବିଧାନସଭା ଆସନରୁ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇ ଆସିଲେ । କାରଣ ମହତାବ ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର ବାସୁଦେବପୁର ଓ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଭୁବନେଶ୍ୱର ଆସନରୁ ଜନକଂଗ୍ରେସ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଭାବରେ ବିଜୟଲାଭ କରିଥିଲେ । ମହତାବ ବାସୁଦେବପୁର ବିଧାନସଭା ଆସନକୁ

ହାତରେ ରଖି ଭୁବନେଶ୍ୱର ଆସନକୁ ଛାଡି ଦେଇଥିଲେ । ସେହିପରି ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ ଜନକଂଗ୍ରେସ ଟିକେଟରେ ଢେଙ୍କାନାଳର ପାଲଲହଡା ଆସନ ଓ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ଆଠଗଡ଼ ଆସନରୁ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇ ଆସିଥିଲେ । ସେ ପାଲଲହଡା ଆସନକୁ ରଖି ଆଠଗଡ଼ ଆସନଟିକୁ ଛାଡିଦେବାରୁ ସେଠାରେ ଉପନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଲା । ଏଠାରୁ ଉପନିର୍ବାଚନରେ ଡକ୍ଟର ରାଧାନାଥ ରଥ ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଭାବରେ ନିର୍ବାଚନ ଲଢି ବିଧାନସଭାକୁ ନିର୍ବାଚିତ ହେଲେ । ଫଳରେ ବିଧାନସଭାରେ ମହିଳା ସଭ୍ୟମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ହେଲା ୫ ଓ ସ୍ୱାଧୀନ ସଭ୍ୟଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୪ ।

ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ କଟକ ଜିଲ୍ଲା ପାଟକୁରା ଆସନରୁ ଓ ନୀଳମଣି ରାଉତରାୟ ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର ବାସୁଦେବପୁର ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ତଳୀରୁ କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଭାବରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରି ପରାସ୍ତ ହେଲେ ।

ଚତୁର୍ଥ ବିଧାନସଭା ସଦସ୍ୟ (୧୯୬୭) :

କରଞ୍ଜିଆ ପ୍ରଫୁଲ କୁମାର ଦାସ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଯଶୀପୁର ଦୁର୍ଗାଚରଣ ନାୟକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ରାଇରଙ୍ଗପୁର କାର୍ତ୍ତିକ ଚନ୍ଦ୍ର ମାଝ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ବାହଲଦା ସୁନାରାମ ସୋରେନ୍‍ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ବାଙ୍ଗିରିପୋଷି ରାଧାମୋହନ ନାୟକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ବାରିପଦା ସନ୍ତୋଷ କୁମାର ସାହୁ କଂଗ୍ରେସ
ସୋରଡା ସାକିଲା ସୋରେନ୍‍ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ବଇସିଙ୍ଗା ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ଦାସ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଖୁଣ୍ଟା ହାରାଚାନ୍ଦ ହଂସଦା ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଉଦଳା ମନମୋହନ ଟୁଡୁ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ଭୋଗରାଇ ପ୍ୟାରୀମୋହନ ଦାସ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଜଳେଶ୍ୱର ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ପାଳ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ବସ୍ତା ଚିନ୍ତାମଣି ଜେନା କଂଗ୍ରେସ
ବାଲେଶ୍ୱର ରବୀନ୍ଦ୍ରମୋହନ ଦାସ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ନୀଳଗିରି ବନମାଳୀ ଦାସ ସି.ପି.ଏମ୍‍.
ସୋରୋ ହରପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ସିମୂଳିଆ ଉତ୍ସବ ଚରଣ ଜେନା ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଭଦ୍ରକ ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ମହାପାତ୍ର ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ଧାମନଗର ସତ୍ୟଭାମା ଦେଈ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ଚାନ୍ଦବାଲି ମନମୋହନ ଦାସ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ବାସୁଦେବପୁର ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ସୁକିନ୍ଦା ଆନନ୍ଦ ମଞ୍ଜରୀ ଦେବୀ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ଧର୍ମଶାଳା ପରମାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ବଡଚଣା ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ବିଞ୍ଝାରପୁର ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ମଲ୍ଲିକ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ପଶ୍ଚିମ ଯାଜପୁର ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଚନ୍ଦ୍ର ଘଡାଇ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ପୂର୍ବ ଯାଜପୁର ଶାନ୍ତନୁ କୁମାର ଦାସ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ଆଳି ଦିବାକର ନାଥ ଶର୍ମା କଂଗ୍ରେସ
ପଟ୍ଟାମୁଣ୍ଡାଇ ବିଶ୍ୱନାଥ ମଲ୍ଲିକ୍‍ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ରାଜନଗର ରାଜା ଶୈଳେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜଦେଓ ସ୍ୱାଧୀନ
କେନ୍ଦ୍ରାପଡା ସରୋଜ କାନ୍ତ କାନୁନ୍‍ଗୋ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ପାଟକୁରା ଚକ୍ରଧର ଶତ୍‍ପଥୀ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ତିର୍ତ୍ତୋଲ ନିଶାମଣି ଖୁଣ୍ଟିଆ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଏରସମା ଲୋକନାଥ ଚୌଧୁରୀ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ
ବାଲିକୁଦା ବୈକୁଣ୍ଠ ନାଥ ମହାନ୍ତି ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଜଗତ୍‍ସିଂହପୁର କଣ୍ଡୁରୀ ଚରଣ ମଳିକ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଗୋବିନ୍ଦପୁର ମୁରଲୀଧର କାନୁନ୍‍ଗୋ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ସାଲେପୁୂର ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ମାହାଙ୍ଗା ବିରଜା ପ୍ରସାଦ ରାୟ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଚୌଦ୍ୱାର ଆକୁଳା ନନ୍ଦ ବେହେରା ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
କଟକ ସହର ବୀରେନ୍‍ ମିତ୍ର କଂଗ୍ରେସ
କଟକ ସଦର ଶୁକଦେବ ଜେନା ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ବାଙ୍କୀ ଯୋଗେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଉତ ସ୍ୱାଧୀନ
ଆଠଗଡ଼ ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ (ଇସ୍ତଫା) ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ପରେ ଡ. ରାଧାନାଥ ରଥ ସ୍ୱାଧୀନ
ବଡ଼ମ୍ବା ପ୍ରତାପ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ଭୁବନେଶ୍ୱର ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ବାଲିପାଟଣା ପରେ ଶ୍ରୀମତୀ ସୁଭଦ୍ରା ମହତାବ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ବାଲିପାଟଣା ହରିହର ଭୋଇ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ପିପିଲି ବନମାଳୀ ପଟ୍ଟନାୟକ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ନିମାପଡ଼ା ନୀଳମଣି ସିଂହ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
କାକଟପୁର ଗତିକୃଷ୍ଣ ସ୍ୱାଇଁ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ
ସତ୍ୟବାଦୀ ଗଙ୍ଗାଧର ମହାପାତ୍ର କଂଗ୍ରେସ
ପୁରୀ ହରିହର ବାହିନୀପତି ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ବ୍ରହ୍ମଗିରି ବ୍ରଜ ମୋହନ ମହାନ୍ତି କଂଗ୍ରେସ
ବାଣପୁର ରଘୁନାଥ ମିଶ୍ର କଂଗ୍ରେସ
ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜା ବୀରକିଶୋର ଦେବ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ବେଗୁନିଆ ଗଙ୍ଗାଧର ପାଇକରାୟ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ
ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ହରିହର ସିଂହ ବି.ଏମ୍‍.ରାୟ କଂଗ୍ରେସ
ଦଶପଲ୍ଲା ଅରକ୍ଷିତ ନାୟକ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ
ନୟାଗଡ଼ ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି ସ୍ୱାଧୀନ
ରଣପୁର ବି.ଏସ୍‍.ବି ନରେନ୍ଦ୍ର ମହାପାତ୍ର କଂଗ୍ରେସ
ଜଗନ୍ନାଥପ୍ରସାଦ ଉଦୟ ନାଥ ନାୟକ କଂଗ୍ରେସ
ଭଞ୍ଜନଗର ଦୀନବନ୍ଧୁ ବେହେରା କଂଗ୍ରେସ
ସୋରଡା ଅନନ୍ତ ନାରାୟଣ ସିଂହଦେଓ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଆସ୍କା ହରିହର ଦାସ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ
କବିସୂର୍ଯ୍ୟନଗର ଦଣ୍ଡପାଣି ସ୍ୱାଇଁ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ
କୋଦଳା ବନମାଳୀ ମହାରଣା ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଖଲ୍ଲିକୋଟ ନାରାୟଣ ସାହୁ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଛତ୍ରପୁର ରଘୁନାଥ ରାମାନୁଜ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଲକ୍ଷ୍ମଣ ମହାପାତ୍ର କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ
ହିଞ୍ଜିଳି ଉଦୟନା ପାଳ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ବୃନ୍ଦାବନ ନାୟକ କଂଗ୍ରେସ
ଦୁରା ମୋହନ ନାୟକ କଂଗ୍ରେସ
ବ୍ରହ୍ମପୁର ବିନାୟକ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ କଂଗ୍ରେସ
ଚିକିଟି ଦିବାକର ପଟ୍ଟନାୟକ କଂଗ୍ରେସ
ମୋହନା ତାରିଣୀ ସର୍ଦ୍ଦାର କଂଗ୍ରେସ
ରାମଗିରି ଅର୍ଜୁନ ସିଂହ କଂଗ୍ରେସ
ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି ନାଲକୁରମା ନାଇକୁଲା କଂଗ୍ରେସ
ଗୁଣପୁର ଭାଗୀରଥି ଗମାଙ୍ଗୋ କଂଗ୍ରେସ
ବିଷମକଟକ ବିଶ୍ୱନାଥ ଚୌଧୁରୀ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ରାୟଗଡ଼ା ଅନନ୍ତରାମ ମାଝି କଂଗ୍ରେସ
ନାରାୟଣପାଟଣା ବିଡିକା ମାଲନା ସ୍ୱାଧୀନ
ନନ୍ଦପୁର ମାଲୁ ସାନ୍ତା କଂଗ୍ରେସ
ମାଲକାନଗିରି ଗଙ୍ଗାଧର ମାଡ଼ି କଂଗ୍ରେସ
ଜୟପୁର ଏନ୍‍.ରାମସାସେୟା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
କୋଟପାଡ ସୂର୍ଯ୍ୟନାରାୟଣ ମାଝି କଂଗ୍ରେସ
ନବରଙ୍ଗପୁର ସଦାଶିବ ତ୍ରିପାଠୀ କଂଗ୍ରେସ
କୋଡିଙ୍ଗା ଝିତ୍ରୁ ନାୟକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଡାବୁଗାଁ ଡମ୍ବରୁ ମାଝି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଉମରକୋଟ ରବି ସିଂହ ମାଝି କଂଗ୍ରେସ
ନୂଆପଡ଼ା ଓଁକାର ସିଂହ ମାଝି କଂଗ୍ରେସ
ଖଡିଆଳ ଅନୁପ ସିଂହଦେଓ କଂଗ୍ରେସ
ଧରମଗଡ ଲୋଚନ ଧାଙ୍ଗଡ଼ା ମାଝି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
କୋକସରା ରଘୁନାଥ ପ୍ରହରାଜ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଜୁନାଗଡ଼ ମହେଶ୍ୱର ନାୟକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଭବାନୀପାଟଣା ଦୟାନିଧି ନାୟକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ନରଲା ଅଞ୍ଚଳ ମାଝି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
କେସିଙ୍ଗା ଭଗବାନ ଭୋଇ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଉଦୟଗିରି ଗୋପାଳ ପ୍ରଧାନ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ବାଲିଗୁଡ଼ା ନରେଶ ପ୍ରଧାନ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଫୁଲବାଣୀ ବରଦା ପ୍ରସନ୍ନ କହଁର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ବଉଦ ହିମାଂଶୁ ଶେଖର ପାଢ଼ୀ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ସୋନପୁର ନୀଳାମ୍ବର ରାୟଗୁରୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ବିନିକା ନରସିଂହ ଚରଣ ମିଶ୍ର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ତୁଷରା ରାଧା ମୋହନ ମିଶ୍ର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ବଲାଙ୍ଗୀର ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ସିଂହଦେଓ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଲୋଇସିଂହା ନନ୍ଦ କିଶୋର ମିଶ୍ର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ପାଟଣାଗଡ ଅଇଁଠୁ ସାହୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ସଇଁତଳା ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହଭୋଇ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଟିଟିଲାଗଡ ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ମହାନନ୍ଦ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
କଣ୍ଟାବାଞ୍ଜି ଲୋକନାଥ ରାୟ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ପଦ୍ମପୁର ବୀର ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ସିଂହ ବରିହା ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ମେଳଚ୍ଛାମୁଣ୍ଡା ବୀରେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ସାହୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ବିଜେପୁର ମୋହନ ନାଗ କଂଗ୍ରେସ
ଭଟ୍‍ଲି ସରସ୍ୱତୀ ପ୍ରଧାନ କଂଗ୍ରେସ
ବରଗଡ଼ ଭରତ ଚନ୍ଦ୍ର ହୋତା କଂଗ୍ରେସ
ସମ୍ବଲପୁର ବନମାଳୀ ବାବୁ କଂଗ୍ରେସ
ବ୍ରଜରାଜ ନଗର ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ପଣ୍ଡା କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ
ଝାରସୁଗୁଡ଼ା ମୁରାରି ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଲଇକେରା ଲାଲା ଗଜେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
କୁଚିଣ୍ଡା କହ୍ନେଇ ସିଂହ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ରେଢ଼ାଖୋଲ ଭିକାରି ସୁନା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଦେବଗଡ ରାଜା ଭାନୁଗଙ୍ଗ ତ୍ରିଭୁବନ ଦେବ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ହରିହର ପଟେଲ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ତଳସରା ଗଙ୍ଗାଧର ପ୍ରଧାନ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ରାଜଗାଙ୍ଗପୁର ପ୍ରେମଚାନ୍ଦ ଭଗତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ବିଶ୍ରା କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ନାୟକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ରାଉରକେଲା ରାଜକିଶୋର ସାମନ୍ତରାୟ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ବଣେଇ ହେମନ୍ତ ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଚୂଆ କ୍ଷେତ୍ରମୋହନ ନାୟକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ପାଟଣା ରାମରାୟ ମୁଣ୍ଡା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
କେଉଁଝର ଗୋବିନ୍ଦ ମୁଣ୍ଡା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ତେଲକୋଇ ଭାଗୀରଥି ମହାପାତ୍ର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ରାମଚନ୍ଦ୍ରପୁର ରାଜ ବଲ୍ଲଭ ମିଶ୍ର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଆନନ୍ଦପୁର ଭୁବନାନନ୍ଦ ଜେନା ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ପାଲଲହଡା ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
କାମାକ୍ଷାନଗର ବୃନ୍ଦାବନ ତ୍ରିପାଠୀ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଗଁଦିଆ ହଳଧର ମିଶ୍ର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଢେଙ୍କାନାଳ ରାଜମାତା ରତ୍ନପ୍ରଭା ଦେବୀ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ତାଳଚେର କୁମର ଚନ୍ଦ୍ର ବେହେରା ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ଛେଣ୍ଡିପଦା ନବଘନ ନାଏକ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ଅନୁଗୋଳ କୁମୁଦ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଜନ କଂଗ୍ରେସ
ଆଠମଲ୍ଲିକ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ ସଂଯୁକ୍ତ ସମାଜବାଦୀ

ଚତୁର୍ଥ ଲୋକସଭା ସଦସ୍ୟ (୧୯୬୭) :

ମୟୂରଭଂଜ ମହେନ୍ଦ୍ର ମାଝି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ବାଲେଶ୍ୱର ସମରେନ୍ଦ୍ର କୁଣ୍ଡୁ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ଭଦ୍ରକ ଧରଣୀଧର ଜେନା ସ୍ୱାଧୀନ
ଯାଜପୁର ବାଇଧର ବେହେରା ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଦ୍ୱିବେଦୀ ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
କଟକ ଶ୍ରୀନିବାସ ମିଶ୍ର ପ୍ରଜା ସମାଜବାଦୀ
ପୁରୀ ରବି ରାୟ ସଂଯୁକ୍ତ ସମାଜବାଦୀ
ଭୁବନେଶ୍ୱର ଚିନ୍ତାମଣି ପାଣିଗ୍ରାହୀ କଂଗ୍ରେସ
ଭଂଜନଗର ଅନନ୍ତ ତ୍ରିପାଠୀ ଶର୍ମା କଂଗ୍ରେସ
ଗୁଣପୁର ଆର୍‍. ଜଗନ୍ନାଥ ରାଓ କଂଗ୍ରେସ
କୋରାପୁଟ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଉଲ୍ଲାକା କଂଗ୍ରେସ
ନବରଙ୍ଗପୁର ଖଗପତି ପ୍ରଧାନୀ କଂଗ୍ରେସ
କଳାହାଣ୍ଡି ପ୍ରତାପ କେଶରୀ ଦେଓ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଫୁଲବାଣୀ ଅନିରୁଦ୍ଧ ଦୀପ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ବଲାଙ୍ଗୀର ରାଜ ରାଜ ସିଂହଦେଓ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ସମ୍ବଲପୁର ଶ୍ରଦ୍ଧାକର ସୂପକାର କଂଗ୍ରେସ
ଅନୁଗୁଳ ଧୀରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଦେବଲାଲ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ଢେଙ୍କାନାଳ କାମାକ୍ଷା ପ୍ରସାଦ ସିଂହଦେଓ
ମହୀନ୍ଦ୍ର ବାହାଦୂର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ଦେବାନନ୍ଦ ଅମାତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
କେନ୍ଦୁଝର ଗୁରୁ ଚରଣ ନାୟକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର

ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଜନକଂଗ୍ରେସ ମିଳିତ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ ଗଠନ :

ନିର୍ବାଚନରେ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ପରିଚାଳିତ ମୂଳ କଂଗ୍ରେସକୁ ହରାଇବାପାଇଁ ଜନକଂଗ୍ରେସର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମେଣ୍ଟ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । ତାହା ସଫଳ ହେଲା । ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦଳର ସର୍ବଭାରତୀୟ ନେତା ଏବଂ ସଭାପତି ମିନୁ ମାସାନୀ ଓ ସମ୍ପାଦକ ଦାଣ୍ଡେକରଙ୍କ ସ୍ୱୀକୃତିରେ ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା ଯେ, ଜନକଂଗ୍ରେସ- ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମେଣ୍ଟ ବିଧାନସଭାରେ ସଂଖ୍ୟା ଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କଲେ ଜନକଂଗ୍ରେସର ସଭ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା ଯାହା ଥାଉ ପଛକେ ଡକ୍ଟର ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବେ । କିନ୍ତୁ ନିର୍ବାଚନ ଫଳାଫଳ ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦଳ ଏହି ବୁଝାମଣାକୁ ଆଦୌ ମାନିଲା ନାହିିଁ । ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦଳର ତୁଙ୍ଗ ନେତା ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ ରାଜ ଗୋପାଳାଚାରୀଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସାଧାରଣ କର୍ମୀ ଯାଏଁ ଦାବି କଲେ କି ଯେହେତୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦଳର ସଭ୍ୟସଂଖ୍ୟା

ଜନକଂଗ୍ରେସ ଦଳର ସଭ୍ୟସଂଖ୍ୟାଠାରୁ ଅଧିକ, ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦଳ ତରଫରୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ସିଂହଦେଓ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବେ । ଏଥିରେ ଜନକଂଗ୍ରେସ ଦଳର ସଭ୍ୟମାନେ ମର୍ମାହତ ହୋଇପଡ଼ିଲେ । (ମୁକ୍ତିପଥେ ସୈନିକ- ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ)

ଯାହାହେଉ ଶେଷରେ ଉଭୟ ଦଳ ତରଫରୁ ଠିକ୍‍ ହେଲା ଯେ, ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ସିଂହ ଦେଓ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବେ ଓ ଜନକଂଗ୍ରେସ ଦଳ ତରଫରୁ ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବେ । ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ସିଂହଦେଓଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର-ଜନକଂଗ୍ରେସ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ ୦୮.୩.୧୯୬୭ ତାରିଖରେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କଲା । ଏଥିରେ ଉଭୟ ଦଳରୁ ରହିଲେ ୧୪ଜଣ କ୍ୟାବିନେଟ୍‍ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ୫ଜଣ ଉପମନ୍ତ୍ରୀ । ସେମାନେ ହେଲେ:

କ୍ୟାବିନେଟ୍‍ ମନ୍ତ୍ରୀ :

ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ସିଂହଦେଓ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ, ଅର୍ଥ, ଘରୋଇ (ଜେଲ ଓ ସଂସ୍କାର ଏବଂ
ଲୋକସଂପର୍କ ବିଭାଗ ବ୍ୟତୀତ), ପର୍ଯ୍ୟଟନ, ଯୋଜନା ଓ
ସମନ୍ୱୟ ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀ
ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ : ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ, ପଲ୍‍ଟିକାଲ ଆଣ୍ଡ ସର୍ଭିସେସ୍‍ (ରାଜଧାନୀ
ପ୍ରଶାସନ ଓ ନଦୀ ଉପତ୍ୟାକା ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟତୀତ), ଖଣି ଓ ଭୂତତ୍ତ୍ୱ
ରାଜ ବଲ୍ଲଭ ମିଶ୍ର : କୃଷି (ପଶୁପାଳନ ଓ ମତ୍ସ୍ୟ ବିଭାଗ ବ୍ୟତୀତ), ଶ୍ରମ,
ନିୟୋଜନ ଓ ଗୃହ ନିର୍ମାଣ
ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ : ରାଜସ୍ୱ (ନିବନ୍ଧନ ବ୍ୟତୀତ) ଜଳସେଚେନ ଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍‍
ହରିହର ପଟେଲ : ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ଘରୋଇ (ଲୋକସଂପର୍କ ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ),
ଶିକ୍ଷା (ଭୁବନେଶ୍ୱର ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରେସ୍‍)
ଶାନ୍ତନୁ କୁମାର ଦାସ : ଅବକାରୀ, ରାଜସ୍ୱ (ନିବନ୍ଧନ), ପଲଟିକାଲ ଆଣ୍ଡ
ସର୍ଭିସେସ (ନୂଆ ରାଜଧାନୀ ପ୍ରଶାସନ ଓ ନଦୀବନ୍ଧ
ଉପତ୍ୟକା ଉନ୍ନୟନ)
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ମହାପାତ୍ର : ଯୋଗାଣ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ବ୍ୟାପାର
ହର ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର : ଆଇନ, ସମବାୟ ଓ ଜଙ୍ଗଲ (ସମବାୟ ଓ ମାର୍କେଟିଙ୍ଗ
ସଂଗଠନ) ଗୋଷ୍ଠୀଉନ୍ନୟନ ଓ ପଞ୍ଚାୟତରାଜ
ଦୟାନିଧି ନାଏକ : ପୂର୍ତ୍ତ ପରିବହନ, (ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗ ବ୍ୟତୀତ)
ମୁରାରି ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର : ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ସମବାୟ ଓ ଜଙ୍ଗଲ (ସମବାୟ)
ବନମାଳୀ ପଟ୍ଟନାୟକ : ଶିକ୍ଷା (ଭୁବନେଶ୍ୱର ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରେସ୍‍ ବ୍ୟତୀତ)
ମନ ମୋହନ ଟୁଡୁ : ଆଦିବାସୀ ଓ ଗ୍ରାମମଙ୍ଗଳ
କାର୍ତ୍ତିକ ଚନ୍ଦ୍ର ମାଝି : ନଗର ଉନ୍ନୟନ ପୂର୍ତ୍ତ ଓ ପରିବହନ (ଜନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗ)
ଗଙ୍ଗାଧର ପ୍ରଧାନ : ଘରୋଇ (ଜେଲ ଓ ସଂସ୍କାର) କୃଷି, (ପଶୁ ପାଳନ ଓ ମତ୍ସ୍ୟ)

ଉପମନ୍ତ୍ରୀ :

ହିମାଂଶୁ ଶେଖର ପାଢ଼ୀ : ରାଜସ୍ୱ, ଜଳସେଚନ ଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍‍
ଅନନ୍ତ ନାରାୟଣ ସିଂହଦେଓ : ଗୋଷ୍ଠୀ ଉନ୍ନୟନ ଓ ପଞ୍ଚାୟତରାଜ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଓ ବାଣିଜ୍ୟ
ବୃନ୍ଦାବନ ତ୍ରିପାଠୀ : ଯୋଜନା ସମନ୍ୱୟ, କୃଷି, ସମବାୟ ଓ ଜଙ୍ଗଲ
ଗୋବିନ୍ଦ ମୁଣ୍ଡା : ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ଶ୍ରମ ଓ ନିୟୋଜନ, ଗୃହ ନିର୍ମାଣ
ଡମ୍ବରୁ ମାଝି : ପୂର୍ତ୍ତ ଓ ପରିବହନ (ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗ ବ୍ୟତୀତ)

ଏହି ସରକାର ବିଭିନ୍ନ ୨୧ ଦଫା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ନେଇ ଶାସନ କରିବାରେ ଆଗେଇ ଚାଲିଲା । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତମ ଓ ନିର୍ମଳ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା, ପୂରାପୂରି ଦୁର୍ନୀତି ନିବାରଣ, ଖଜଣା ଉଠାଇ ଦେବା, ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସବୁ ସ୍ତରରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପ୍ରଚଳନ କରିବା, ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଅଧୀନରୁ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାକୁ ମୁକ୍ତ କରିବା, କେନ୍ଦୁପତ୍ର ବ୍ୟବସାୟରେ ଏକଚାଟିଆ ବ୍ୟବସାୟର ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବା ଇତ୍ୟାଦି ଥିଲା ପ୍ରମୁଖ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ । ସେହି ସମୟରେ ୧୯୬୯ରେ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଯିବାରୁ ଜନକଂଗ୍ରେସର କେତେକ ସଦସ୍ୟ ଇନ୍ଦିରା କଂଗ୍ରେସରେ ମିଶିବାକୁ ଆଗ୍ରହୀ ହେଲେ । ଏଣେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସିଂହଦେଓ ନିଜେ ନିଜର ଟେକ ଓ ଦମ୍ଭ ରଖି ନପାରି କେନ୍ଦୁପତ୍ର ଠିକାଦାରଙ୍କୁ ରିହାତି ଦେବା ବାହାନାରେ ଏକ ବେଆଇନ ଆଦେଶ ଦେଲେ, ଯାହାକି ଥିଲା ଦୁର୍ନୀତିମୂଳକ । ଫଳରେ ଏହି ମିଳିତ ସରକାର ୩ ବର୍ଷ ୧୦ମାସ ରହିବା ପରେ ଜନ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ମିଳିତ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳରୁ ଓହରି ଆସିଲା । ତା'ର ପାଞ୍ଚଦିନ ପରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦଳ ଇସ୍ତଫା ପ୍ରଦାନ କଲା । ମିଳିତ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ୧୯୭୧ ମସିହା ଜାନୁଆରି ୯ ତାରିଖ ଦିନ । ସେଦିନ ସଂଧ୍ୟା ଘ.୮.୩୦ମିନିଟ୍‍ରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କର ଇସ୍ତଫା ପତ୍ର ଗ୍ରହଣ କରିନେଲେ । ୧୧ ତାରିଖଠାରୁ ରାଜ୍ୟରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶାସନ ଜାରି ହେଲା ।

ଏହି ଚତୁର୍ଥ ବିଧାନ ସଭାର ୧୦ଟି ଅଧିବେଶନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ସେଥିରେ ୧୯୭ଟି ବୈଠକ ବସିିଲା । ୧୯୬୯ ମସିହାରେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ଶାସକ (ଆର) ଓ ସଂଗଠନ (ଓ) ନାମରେ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଗଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ 'ଉତ୍କଳ କଂଗ୍ରେସ' ନାମରେ ଆଉ ଗୋଟିଏ ନୂଆ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଗଠିତ ହେଲା, ଏହି ଚତୁର୍ଥ ବିଧାନସଭାର ଶେଷ ସମୟରେ ।

* * *