ପୃଷ୍ଠା:Aama Madhusudan.pdf/୪୬

କର୍ମଚାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ, ଯେଉଁମାନଙ୍କର ଦଂଶନର ଜ୍ୱଳା ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଆଘାତ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ପ୍ରାଣଘାତୀ ଥିଲା, ସେମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ୧୮୬୭ ସାଲରୁ ୧୮୭୭ ସାଲ ମଧ୍ୟରେ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଲାଲ ମିତ୍ର, କାନ୍ତଚନ୍ଦ୍ର ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ ଆଦି ବ୍ରିଟିଶ ଉପନିବେଶବାଦର ପ୍ରତି ରୂପେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସଂସ୍କୃତି ଉପରେ ଯେଉଁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ, ତାହାର ପ୍ରତିରୋଧରେ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟ, ଫକୀରମୋହନ ପ୍ରମୁଖ ଯେଉଁ ବ୍ୟୁହ ରଚନା କରିଥିଲେ, ତାହା ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଏକ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ଅଧ୍ୟାୟ ।
ଉପନିବେଶ ବାଦ ପକ୍ଷରୁ ଆୟୋଜିତ ଆକ୍ରମଣର ମୂଳ ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ବିଟିଶପାଇଁ ଆଫ୍ରିକୀୟ ମୁକ୍ତିସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ବକ୍ତବ୍ୟର ମହତ୍ତ୍ବ ପ୍ରଣିଧାନଯୋଗ୍ୟ । ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ବିଶାରଦ ଆଲୋକ୍ସ ଗୁମା ତାଙ୍କର ଗବେଷଣା ପ୍ରସୂତ ଗ୍ରରୁ ସଂସ୍କୃତି ଓ ମୁକ୍ତି ଗ୍ରଛରେ ୧୯୭୭ରେ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ, "ଉପନିବେଶବାଦର ମୁଖ୍ୟ ଚାରିତ୍ରିକ ପ୍ରକୃତି ହେଲା, ଗୋଟିଏ ଜାତିର ନିଜସ୍ବ ପରିଚୟକୁ ଧ୍ୱସଂ କରିବା ପରେ ଗୋଟିଏ ଜାତି ଅନ୍ୟ ଏକ ଜାତିକୁ ଅଧିକାର କରିବା । ବିଜିତ ବା ପରାଜିତ ଜାତିର ମୂଳ ସଂସ୍କୃତି ବା ପରମ୍ପରାଗତ ଜୀବନଧାରଣର ଶୈଳୀକୁ ବିଲୁପ୍ତ କରି ବହିରାଗତ ବା ବିଦେଶୀୟ ଚିନ୍ତାଧାରା ଓ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଆରୋପିତ କରିବା ହେଉଛି ଉପନିବେଶବାଦର ମୂଳ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ।”
ଏହି ନିଦାରୁଣ ସ୍ଥିତିରୁ ରକ୍ଷାପାଇବା ସଂପର୍କରେ ଅନ୍ୟତମ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକୀୟ ବିଶାରଦ ଆକ୍ସିଲାନ୍ କବ୍ରାଲ୍ ୧୯୭୬ରେ ୟୁନେସ୍କୋକୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ତାଙ୍କର ଗବେଷଣା ପ୍ରସ୍ତୁତ ପ୍ରବରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଗୋଟିଏ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ମତ୍ତ ପ୍ରଶାସନର ଉପସ୍ଥାପନାପାଇଁ ମୂଳ ଆୟଧ ହେଉଛି ସାଂସ୍କୃତିକ ନିକ୍ଷେପଣ । ମାତ୍ର ପରାଧୀନ ନିରୟ ଜନଗୋଷ୍ଠୀ, ସାମରିକ ଶକ୍ତି ବିହୀନ ହୋଇ ସାଂସ୍କୃତିକ ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ପୁନଃଜାଗରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ମୁକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମକୁ ବଂଚାଇ ରଖେ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ନିଶ୍ଳେଷଣକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରେ ।
ଏହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଓଡ଼ିଆ ଆନ୍ଦୋଳନର ଇତିହାସ ତଥା ମଧୁସୂଦନ ଦାସ, ଗୌରୀ ଶଙ୍କର ରାୟ ଆଦି ବରପୁତ୍ରମାନଙ୍କର ଅବଦାନ ସଂପର୍କରେ ସମ୍ୟକ ଆଲୋଚନା କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
କେବଳ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଜାତିର ଏକାନ୍ତ ପରିଚୟ ନୁହେଁ । ଯେଉଁ ଭୌଗୋଳିକ ପରିବେଶରେ ଗୋଟିଏ ଭାଷାଭାଷୀ ଜନସଂପ୍ରଦାୟ ବା ଜାତି ବାସକରନ୍ତି, ସେହି ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ଉଲ୍ଲେଷିତ ବିବିଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଭବ ମଧ୍ୟ ଜାତିର ଅନ୍ୟତମ ପରିଚୟ । ଏଥିରେ ଲୋକନୃତ୍ୟ ସଂଗୀତ, ବାଦ୍ୟ ପରଂପରାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଜୀବନଧାରଣ ଶୈଳୀ, ଦିନଚର୍ଯ୍ୟା, କଳାସ୍ଥାପତ୍ୟ, କ୍ରୀଡ଼ା-କସରତ, କୁଟୀରଶିଳ୍ପ, ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନର ପ୍ରସ୍ତୁତି, କୃଷି ପରଂପରା ତଥା କୃଷକ ଓ ନାଗରିକଙ୍କର ପ୍ରୟୋଗ ବିଧି ଆଦି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ ।
ଏଠାରେ ସୂଚାଇ ଦିଆଯାଇପାରେ ଯେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଉପନିବେଶବାଦର ଚରମ ଦୁର୍ଦର୍ଷ ଆକ୍ରମଣର ଆୟୁଧ ଏହି ସମସ୍ତ ବିଭବ ମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଏଭଳି ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ତାହା ମଧ୍ୟରୁ ବହୁଭାଗ ବିନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଭାଷାରେ କୃଷିକର୍ମ ସଂପାଦନପାଇଁ ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ଯେଉଁ ପଶୁମାନଙ୍କ ସହ ଦୀର୍ଘକାଳ ସହାବସ୍ଥାନ କରୁଥିଲେ; ସାଂସ୍କୃତିକ ପରଂପରା,

ଆମ ମଧୁସୂଦନ ୪୭