ପୃଷ୍ଠା:Aama Madhusudan.pdf/୪୮

ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଆଦର୍ଶ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ଓ ଗଜପତି ପରଂପରା ମାଧ୍ୟମରେ ଗଡ଼ଜାତର ରାଜାମାନଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆ ଆନ୍ଦୋଳନର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥିଲେ ଓ ମୟରରଂ ଜରେ ଉତ୍ତରଦାୟୀ କାଉନ୍ସିଲ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଶାସନକୁ ସଂଚାଳିତ କରିଥିଲେ ।
ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଅନ୍ୟତମ ପରିଚୟ ହେଉଛି ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି, ଯାହା ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆ ଅଂ ଗାର୍ଗୀଭାବେ ଜଡ଼ିତ । ଏଣୁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଉପନିବେଶବାଦର ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଅଧିକାର କରିବା ଚକ୍ରାନ୍ତକୁ ମଧୁସୂଦନ ମାଧ୍ୟମରେ କେବଳ ପ୍ରତିହତ କରିପାରି ନଥିଲେ, ତାହାଙ୍କର ଶେଷ ନିଶ୍ବାସ ତ୍ୟାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶ୍ରୀ ମନ୍ଦିର ସୁପରିଚାଳନା ଓ ଗଜପତି ପରଂପରାକୁ ଅକ୍ଷୁଣ୍ଣ ରଖିବାପାଇଁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିବଦ୍ଧ ଥିଲେ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସୁଦୀର୍ଘ ସତୁରୀ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଥିବା ଅବିରାମ ସଂଗ୍ରାମରେ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଭୂମିକାରେ ଅବତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବା ସୋନପୁର ରାଜବଂଶ ପ୍ରସୂତ ପୁରୀ ଗଜପତି ବଂଶର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ତିଳକ ସ୍ବରୂପା ଶ୍ରୀମତୀ ସୂର୍ଯ୍ୟମଣି ପାଟମହାଦେଈଙ୍କର ଗୌରବୋଜ୍ଜଳ ଭୂମିକା ସ୍ମରଣୀୟ ।
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ତଥା ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି ଉପରେ ବ୍ରିଟିଶ ଉପନିବେଶବାଦଦ୍ୱାରା କ୍ରରତମ ପ୍ରହାର କରାଯାଇଥିଲା, ୧୮୯୫ରେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଉଚ୍ଛେଦ ସଂପର୍କୀୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମାରେ । ଏହାର ପ୍ରଥମ ଅନୁଚ୍ଛେଦରେ ଉଲ୍ଲିଖିତ ରହିଥିଲା ଯେ ସମ୍ବଲପୁରର ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ଓ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ମହାପ୍ରସାଦ ବସିବା ପରଂପରା ଯୋଗେ ମୈତ୍ରୀପୂର୍ଣ୍ଣ ବନ୍ଧୁତ୍ବ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଅପରାଧର ସୂତ୍ର ସଂଧାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସହିତ ଏହି ମହାପ୍ରସାଦ ବସିବା ପରଂପରା ଅଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ ଥିବାରୁ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯିବା ଅବଶ୍ୟମ୍ଭାବୀ ହୋଇପଡ଼ିଛି । ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ବିରୋଧରେ ଯେଉଁ ସ୍ବତଃସ୍ପୃର୍ଷ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା, ତାର ତୁଳନା ନାହିଁ ।
ଏହି ସଂଗ୍ରାମ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଠ ସମର୍ଥନ ପ୍ରଦାନକରି ମଧୁସୂଦନ ଉତ୍କଳ ସଭା ପକ୍ଷରୁ ଯେଉଁ ପ୍ରତିବାଦ ପତ୍ର ବଡ଼ଲାଟଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ ସେଥିରେ ଏହିଭଳି ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଥିଲା– ମାତୃଭାଷାର କଣ୍ଠରୋଧ କରିବା ଭଳି ବୀଭତ୍ସତମ ପ୍ରକ୍ରିୟା ବିଶ୍ବର ନିଷ୍ଣୁରତମ ପ୍ରଶାସନରେ ମଧ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟି ଗୋଚର ହୁଏ ନାହିଁ ।
ମଧୁସୂଦନ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଶେଷ ମୁହୁର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସଂରକ୍ଷଣ ଲାଗି ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରିଆସିଛନ୍ତି । ପ୍ରଖ୍ୟାତ ସ୍ଥପତି ବିପ୍ରଚରଣ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଭାଷାରେ- ମଧୁସୂଦନ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଅନ୍ତିମ ବର୍ଷ (୧୯୩୨-୩୩)ରେ ଉତ୍କଳୀୟ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଏବଂ ବିଦେଶୀୟ ମୂଷିକଳା ମଧ୍ୟରେ ସମୟ ଆଣିବାପାଇଁ ମଧୁସୁତିଠାରେ କଳା ଅନୁଷ୍ଠାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ସେହି ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ବୟସରେ ମଧୁବାବୁଙ୍କର ଧମନୀରେ କେବଳ ନୁହେଁ ତନ୍ତ୍ର ତନ୍ତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ କଳା ସଂସ୍କୃତିର ଅବିରାମ ପ୍ରବାହ ଛୁଟିଚାଲିଥିଲା ।

ଆମ ମଧୁସୂଦନ ୪୯