ପୃଷ୍ଠା:ShreeJagannath.pdf/୯୬

ଜଗତର ନାଥ ଜଗନ୍ନାଥ ହେଉଛନ୍ତି ପୁରୁଷୋତ୍ତମ । ସେ ଦେବାଧିଦେବ ଓ ରାଜାରାଜ । ତାଙ୍କର ପାରମ୍ପରିକ, ଦୈନନ୍ଦିନ ଯାତ୍ରା ବା ପର୍ବପର୍ବାଣିର ରୀତିନୀତି ଓ ସେବା ପୂଜାରେ ରାଜକୀୟ ଠାଣି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ।
ଦୈନନ୍ଦିନ ନୀତି
ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ବା ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରଚଳିତ ଦୈନନ୍ଦିନ ନୀତି ସମ୍ପର୍କରେ ଏଠାରେ ସୂଚନା ଦିଆଯାଉଛି ।
ଦ୍ୱାରଫିଟା ଓ ମଙ୍ଗଳ ଆରତି
ଦ୍ୱାରଫିଟା ନୀତି ପ୍ରତିଦିନ ଭୋର ପାଞ୍ଚଟା ବା ତା' ପୂର୍ବରୁ ହେବା ନିୟମ ବୋଲି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ସ୍ୱତ୍ୱଲିପି (Record of rights)ରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି । କେତେକ ବିଶିଷ୍ଟ ପର୍ବଦିନମାନଙ୍କରେ ଯଥା- ଦଶହରା ପର ଏକାଦଶୀଠାରୁ କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଧନୁ ସଂକ୍ରାନ୍ତିଠାରୁ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହିଲି ଭୋଗ ମାସରେ) ଦ୍ୱାରଫିଟା ରାତି ୨ଟାରୁ ୩ଟା ଭିତରେ କରାଯାଇଥାଏ । ଦ୍ୱାରଫିଟା ନୀତି ପାଇଁ ପାଞ୍ଚଜଣ ସେବକଙ୍କର ଉପସ୍ଥିତି ନିତାନ୍ତ ଦରକାର । ସେମାନେ ହେଲେଭିତରଚ୍ଛ ମହାପାତ୍ର, ପ୍ରତିହାରୀ, ମୁଦୁଲି, ଅଖଣ୍ଡ ମେକାପ ଓ ପାଳିଆ ମେକାପ । ପୂର୍ବରାତ୍ର ଯଦି ପହୁଡ଼ ହୋଇଥାଏ, ତେବେ ମନ୍ଦିରର ଭିତର ଓ ବାହାର ବେଢ଼ା ଶୋଧ ହୋଇ (ଅର୍ଥାତ୍ ଲୋକ ଖାଲି କରାଇ) ବଡ଼ ଦେଉଳର ଛାମୁ ଦୁଆର ଓ ଜୟବିଜୟ ଦୁଆର ବନ୍ଦ ହୋଇ ତାଲା ପଡ଼ିଥାଏ। ଏବଂ ତାଲା ଉପରେ ମାଟିର ମୁଦ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏହି ମୁଦ ତଳିଚ୍ଛ ମହାପାତ୍ର ଦେଇଥାନ୍ତି । ଉପରୋକ୍ତ ପାଞ୍ଚଜଣ ସେବକ ଜୟବିଜୟ ଦ୍ୱାର ନିକଟକୁ ଯାଇ ତାଲା ଉପରେ ପଡ଼ିଥିବା ମୁଦ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତି । ତା’ପରେ ଏହି ଦ୍ବାରର ତାଲା ମୁଦୁଲି ଖୋଲେ । ଏମାନେ ଜୟବିଜୟ ଦ୍ୱାର ଦେଇ ଭିତରକୁ ଯାଇ ଛାମୁ ଦ୍ୱାର ବା କଳାହାଟ ଦ୍ୱାରକୁ ଯାଆନ୍ତି । ସେହି ଦ୍ବାରରେ ପୂର୍ବରାତ୍ରରେ ପଡ଼ିଥିବା ତାଲା ଓ ମୁଦ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତି । ଏହା ପରେ ଉକ୍ତ ଦ୍ୱାର ଖୋଲାଯାଏ ଓ ପରେ ପରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦ୍ୱାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଖୋଲାଯାଏ । କୌଣସି ଅସୁବିଧାଯୋଗୁଁ ପୂର୍ବରାତ୍ର ଠାକୁରମାନଙ୍କର ପହୁଡ଼ ହୋଇ ପାରିନଥିଲେ ଦ୍ୱାରଫିଟା ନୀତିର ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ନାହିଁ । ଉକ୍ତଦିନ କେବଳ ମଙ୍ଗଳ ଆରତି ଠାରୁ ନୀତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ । ଭିତରଚ୍ଛ ମହାପାତ୍ର ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର

୯୮ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ