ଗୀତଗୋବିନ୍ଦ/ସାମୋଦଦାମୋଦରଃ
| ←ସୂଚୀପତ୍ର | ଗୀତଗୋବିନ୍ଦ ଲେଖକ/କବି: ସାମୋଦଦାମୋଦରଃ |
ଅକ୍ଳେଶକେଶବଃ→ |
ପ୍ରଥମଃ ସର୍ଗଃ : ସାମୋଦଦାମୋଦରଃ
ମେଘୈର୍ମେଦୁରମମ୍ବରଂ ବନଭୁବଃ ଶ୍ୟାମାସ୍ତମାଳଦ୍ରୁମୈ
-ର୍ନକ୍ତଂ ଭୀରୁରୟଂ ତ୍ୱମେବ ତଦିମଂ ରାଧେ ଗୃହଂ ପ୍ରାପୟ ।
ଇତ୍ଥଂ ନନ୍ଦନିଦେଶତଶ୍ଚଳିତୟୋଃ ପ୍ରତ୍ୟଧ୍ୱକୁଞ୍ଜଦ୍ରୁମଂ
ରାଧାମାଧବୟୋର୍ଜୟନ୍ତି ଯମୁନାକୂଳେ ରହଃକେଳୟଂ ।୧।
ବାଗ୍ଦେବତାଚରିତଚିତ୍ରିତଚିତ୍ତସଦ୍ମା
ପଦ୍ମାବତୀଚରଣଚାରଣଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ ।
ଶ୍ରୀବାସୁଦେବରତିକେଳିକଥାସମେତମ୍
ଏତଂ କରୋତି ଜୟଦେବକବିଃ ପ୍ରବନ୍ଧମ୍ ।୨।
ଯଦି ହରିସ୍ମରଣେ ସରସଂ ମନୋ
ଯଦି ବିଳାସକଳାସୁ କୁତୂହଳଂ
ମଧୁରକୋମଳକାନ୍ତପଦାବଳୀଂ
ଶୃଣୁ ତଦା ଜୟଦେବସରସ୍ୱତୀମ୍ ।୩।
ବାଚଃ ପଲ୍ଲବୟତ୍ୟୁମାପତିଧରଃ ସନ୍ଦର୍ଭଶୁଦ୍ଧିଂ ଗିରାଂ
ଜାନୀତେ ଜୟଦେବ ଏବ ଶରଣଃ ଶ୍ଳାଘ୍ୟୋ ଦୁରୂହଦ୍ରୁତେ ।
ଶୃଙ୍ଗାରୋତ୍ତରସତ୍ପ୍ରମେୟରଚନୈରାଚାର୍ଯ୍ୟଗୋବର୍ଦ୍ଧନ
ସ୍ପର୍ଦ୍ଧୀ କୋଽପି ନ ବିଶ୍ରୁତଃ ଶ୍ରୁତିଧରୋ ଧୋୟୀ କବିକ୍ଷ୍ମାପତିଃ ।୪।
। ପ୍ରଥମଃ ପ୍ରବନ୍ଧଃ ।
ମାଳବଗୌଡ଼ାରାଗେଣ ରୂପକତାଳେନ ଗୀୟତେ ।
ଅସ୍ୟ ଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ନିତମ୍ବିନୀଚୁମ୍ବିତବକ୍ତ୍ରପଦ୍ମଃ ଶୁକଦ୍ୟୁତଃ କୁଣ୍ଡଳବାନ୍ ପ୍ରମତ୍ତଃ ।
ସଙ୍ଗୀତଶାଳାଂ ପ୍ରବିଶନ୍ ପ୍ରଦୋଷେ ମାଳାଧରୋ ମାଳବରାଗରାଜଃ ।
ପ୍ରଳୟପୟୋଧିଜଳେ ଧୃତବାନସି ବେଦଂ
ବିହିତବହିତ୍ରଚରିତ୍ରମଖେଦଂ ।
କେଶବ ଧୃତମୀନଶରୀର ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।ଧ୍ରୁବପଦମିଦମ୍।୧।
କ୍ଷିତିରତିବିପୁଳତରେ ତବ ତିଷ୍ଠତି ପୃଷ୍ଠେ
ଧରଣିଧରଣକିଣଚକ୍ରଗରିଷ୍ଠେ ।
କେଶବ ଧୃତକଚ୍ଛପରୂପ ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।୨।
ବସତି ଦଶନଶିଖରେ ଧରଣୀ ତବ ଲଗ୍ନା
ଶଶିନି କଳଙ୍କକଳେବ ନିମଗ୍ନା ।
କେଶବ ଧୃତଶୂକରରୂପ ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।୩।
ତବ କରକମଳବରେ ନଖମଦ୍ଭୁତଶୃଙ୍ଗଂ
ଦଳିତହିରଣ୍ୟକଶିପୁତନୁଭୃଙ୍ଗମ୍ ।
କେଶବ ଧୃତନରହରିରୂପ ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।୪।
ଛଳୟସି ବିକ୍ରମଣେ ବଳିମଦ୍ଭୁତବାମନ
ପଦନଖନୀରଜନିତଜନପାବନ ।
କେଶବ ଧୃତବାମନରୂପ ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।୫।
କ୍ଷତ୍ରିୟରୁଧିରମୟେ ଜଗଦପଗତପାପଂ
ସ୍ନପୟସି ପୟସି ଶମିତଭବତାପମ୍ ।
କେଶବ ଧୃତଭୃଗୁପତିରୂପ ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।୬।
ବିତରସି ଦିକ୍ଷୁ ରଣେ ଦିକ୍ପତି କମନୀୟଂ
ଦଶମୁଖମୌଳିବଳିଂ ରମଣୀୟମ୍ ।
କେଶବ ଧୃତରାମଶରୀର ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।୭।
ବହସି ବପୁଷି ବିଶଦେ ବସନଂ ଜଳଦାଭଂ
ହଳହତିଭୀତିମିଳିତଯମୁନାଭମ୍ ।
କେଶବ ଧୃତହଳଧରରୂପ ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।୮।
ନିନ୍ଦସି ଯଜ୍ଞବିଧେରହହ ଶ୍ରୁତିଜାତଂ
ସଦୟହୃଦୟଦର୍ଶିତପଶୁଘାତମ୍ ।
କେଶବ ଧୃତବୁଦ୍ଧଶରୀର ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।୯।
ମ୍ଳେଚ୍ଛନିବହନିଧନେ କଳୟସି କରବାଳଂ
ଧୂମକେତୁମିବ କିମପି କରାଳମ୍ ।
କେଶବ ଧୃତକଳ୍କିଶରୀର ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।୧୦।
ଶ୍ରୀଜୟଦେବକବେରିଦମୁଦିତମୁଦାରଂ
ଶୃଣୁ ଶୁଭଦଂ ସୁଖଦଂ ଭବସାରମ୍ ।
କେଶବ ଧୃତଦଶବିଧରୂପ ଜୟ ଜଗଦୀଶ ହରେ ।୧୧।
***
ବେଦାନୁଦ୍ଧରତେ ଜଗନ୍ତିବହତେ ଭୂଗୋମୁଦ୍ବିଭ୍ରତେ
ଦୈତ୍ୟଂ ଦାରୟତେ ବଳି ଛଳୟତେ କ୍ଷତ୍ରକ୍ଷୟଂ କୁର୍ବତେ ।
ପୌଳସ୍ତ୍ୟଂ ଜୟତେ ହଳଂ କଳୟତେ କାରୁଣ୍ୟମାତନ୍ୱତେ
ମ୍ଳେଚ୍ଛାନ୍ମୂର୍ଚ୍ଛୟତେ ଦଶାକୃତିକୃତେ କୃଷ୍ଣାୟ ତୁଭ୍ୟଂ ନମଃ ।୫।
। ଦ୍ୱିତୀୟଃ ପ୍ରବନ୍ଧଃ ।
ମଙ୍ଗଳଗୁଜ୍ଜରୀରାଗନିଃସାରତାଳାଭ୍ୟାଂ ଗୀୟତେ ।
ଅସ୍ୟ ଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ଶ୍ୟାମା ସୁକେଶୀ ମଳୟଦ୍ରୁମାଣାଂ ମୃଦୂଲ୍ଲସତ୍ ପଲ୍ଲବତଳ୍ପଯାତା ।
ଶ୍ରୁତେଃ ସ୍ୱରାଣାଂ ଦଧତୀ ବିଭାଗଂ ତନ୍ତ୍ରୀମୁଖୀ ମଙ୍ଗଳଗୁଜ୍ଜରୀୟଂ ।
ଶ୍ରିତକମଳାକୁଚମଣ୍ଡଳ ଧୃତକୁଣ୍ଡଳ ।
କଳିତଲଳିତବନମାଳ ଜୟ ଜୟ ଦେବ ହରେ । ଧ୍ରୁବମ୍ ।୧।
ଦିନମଣିମଣ୍ଡଳମଣ୍ଡନ ଭବଖଣ୍ଡନ ।
ମୁନିଜନମାନସହଂସ ଜୟ ଜୟ ଦେବ ହରେ ।୨।
କାଳିୟବିଷଧରଗଞ୍ଜନ ଜନରଞ୍ଜନ ।
ଯଦୁକୁଳନଳିନଦିନେଶ ଜୟ ଜୟ ଦେବ ହରେ ।୩।
ମଧୁମୁରନରକବିନାଶନ ଗରୁଡ଼ାସନ ।
ସୁରକୁଳକେଳିନିଦାନ ଜୟ ଜୟ ଦେବ ହରେ ।୪।
ଅମଳକମଳଦଳଲୋଚନ ଭବମୋଚନ ।
ତ୍ରିଭୁବନଭବନନିଧାନ ଜୟ ଜୟ ଦେବ ହରେ ।୫।
ଜନକସୁତାକୃତଭୂଷଣ ଜିତଦୂଷଣ ।
ସମରଶମିତଦଶକଣ୍ଠ ଜୟ ଜୟ ଦେବ ହରେ ।୬।
ଅଭିନବଜଳଧରସୁନ୍ଦର ଧୃତମନ୍ଦର ।
ଶ୍ରୀମୁଖଚନ୍ଦ୍ରଚକୋର ଜୟ ଜୟ ଦେବ ହରେ ।୭।
ଶ୍ରୀଜୟଦେବକବେରିଦଂ କୁରୁତେ ମୁଦମ୍ ।
ମଙ୍ଗଳମୁଜ୍ଜ୍ୱଳଗୀତଂ ଜୟ ଜୟ ଦେବ ହରେ ।୮।
***
ପଦ୍ମାପୟୋଧରତଟୀପରିରମ୍ଭଲଗ୍ନକାଶ୍ମୀରମୁଦ୍ରିତମୁରୋ ମଧୁସୂଦନସ୍ୟ ।
ବ୍ୟକ୍ତାନୁରାଗମିବଖେଳଦନଙ୍ଗଖେଦସ୍ୱେଦାମ୍ବୁପୂରମନୁପୂରୟତୁ ପ୍ରିୟଂ ବଃ ।୬।
ବସନ୍ତେ ବାସନ୍ତୀ କୁସୁମସୁକୁମାରୈରବୟବୈର୍ଭ୍ରମନ୍ତୀଂ କାନ୍ତାରେ ବହୁବିହିତକୃଷ୍ଣାନୁସରଣାମ୍ ।
ଅମନ୍ଦଂ କନ୍ଦର୍ପଜ୍ୱରଜନିତଚିନ୍ତାକୁଳତୟା ବଳଦ୍ବାଧାଂ ରାଧାଂ ସରସମିଦମୂଚେ ସହଚରୀ ।୭।
। ତୃତୀୟଃ ପ୍ରବନ୍ଧ ।
ବସନ୍ତରାଗଯତିତାଳାଭ୍ୟାଂ ଗୀୟତେ ।
ଅସ୍ୟ ଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ଶିଖଣ୍ଡବର୍ହୋଚ୍ଚୟବଦ୍ଧଚୂଡ଼ଃ ପୁଷ୍ଣନ୍ ପିକଂ ଚୂତଲତାଙ୍କୁରେଣ ।
ଭ୍ରମନ୍ମୁଦାରାମମନଙ୍ଗମୂର୍ତ୍ତିର୍ମତୋ ମତଙ୍ଗସ୍ୟ ବସନ୍ତରାଗଃ ।
ଲଳିତଲବଙ୍ଗଲତାପରିଶୀଳନକୋମଳମଳୟସମୀରେ ।
ମଧୁକରନିକରକରମ୍ବିତକୋକିଳକୂଜିତକୁଞ୍ଜକୁଟୀରେ ।
ବିହରତି ହରିରିହ ସରସବସନ୍ତେ
ନୃତ୍ୟତି ଯୁବତିଜନେନ ସମଂ ସଖି ବିରହିଜନସ୍ୟ ଦୁରନ୍ତେ । ଧ୍ରୁବମ୍ ।୧।
ଉନ୍ମଦମଦନମନୋରଥପଥିକବଧୂଜନଜନିତବିଳାପେ ।
ଅଳିକୁଳସଂକୁଳକୁସୁମସମୂହନିରାକୁଳବକୁଳକଳାପେ ।୨।
ମୃଗମଦସୌରଭରଭସବଶମ୍ବଦନବଦଳମାଳତମାଳେ ।
ଯୁବଜହ୍ନୃଦୟବିଦାରଣମନସିଜନଖରୁଚିକିଂଶୁକଜାଳେ ।୩।
ମଦନମହୀପତିକନକଦଣ୍ଡରୁଚିକେଶରକୁସୁମବିକାଶେ ।
ମିଳିତଶିଳୀମୁଖପାଟଳିପଟଳକୃତସ୍ମରତୂଣବିଳାସେ ।୪।
ବିଗଳିତଲଜ୍ଜିତଜଗଦବଲୋକନତରୁଣକରୁଣକୃତହାସେ ।
ବିରହିନିକୃନ୍ତନକୁନ୍ତମୁଖାକୃତିକେତକିଦନ୍ତୁରିତାଶେ ।୫।
ମାଧବିକାପରିମଳଲଳିତେ ନବମାଳିକଜାତିସୁଗନ୍ଧୌ ।
ମୁନିମାନସମପି ମୋହନକାରିଣି ତରୁଣାକାରଣବନ୍ଧୌ ।୬।
ସ୍ଫୁରଦତିମୁକ୍ତଲତାପରିରମ୍ଭଣମୁକୁଳିତପୁଲକିତଚୂତେ ।
ବୃନ୍ଦାବନବିପିନେ ପରିସରପରିଗତଯମୁନାଜଳପୂତେ ।୭।
ଶ୍ରୀଜୟଦେବଭଣିତମିଦମୁଦୟତି ହରିଚରଣସ୍ମୃତିସାରମ୍ ।
ସରସବସନ୍ତସମୟବନବର୍ଣ୍ଣନମନୁଗତମଦନବିକାରମ୍ ।୮।
***
ଦରବିଦଳିତମଲ୍ଲୀବଲ୍ଲୀଚଞ୍ଚତ୍ପରାଗ
-ପ୍ରକଟିତପଟୁବାସୈର୍ବାସୟନ୍ କାନନାନି ।
ଇହ ହି ଦହତି ଚେତଃ କେତକୀଗନ୍ଧବନ୍ଧୁ
ପ୍ରସରଦସମବାଣପ୍ରାଣବଦ୍ଗନ୍ଧବାହଃ ।୯।
ଉନ୍ମୀଳନ୍ମଧୁଗନ୍ଧଲୁବ୍ଧମଧୁପବ୍ୟାଧୂତଚୂତାଙ୍କୁର
-କ୍ରୀଡ଼ତ୍କୋକିଳକାକଳୀକଳକଳୈରୁଦ୍ଗୀର୍ଣ୍ଣକର୍ଣ୍ଣଜ୍ୱରାଃ ।
ନୀୟନ୍ତେ ପଥିକୈଃ କଥଂ କଥମପି ଧ୍ୟାନାବଧାନକ୍ଷଣ
-ପ୍ରାପ୍ତପ୍ରାଣସମାସମାଗମରସୋଲ୍ଲାସୈରମୀ ବାସରାଃ ।୧୦।
ଅନେକନାରୀପରିରମ୍ଭସମ୍ଭ୍ରମ
-ସ୍ଫୁରନ୍ମନୋହାରିବିଳାସଲାଳସମ୍ ।
ମୁରାରିମାରାଦୁପଦର୍ଶୟନ୍ତ୍ୟସୌ
ସଖୀ ସମକ୍ଷଂ ପୁନରାହ ରାଧିକା ।୧୧।
। ଚତୁର୍ଥଃ ପ୍ରବନ୍ଧଃ ।
ରାମକିରୀରାଗଯତିତାଳାଭ୍ୟାଂ ଗୀୟତେ ।
ଅସ୍ୟ ଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣପ୍ରଭା ଭାସ୍ୱରଭୂଷଣା ଚ ନୀଳଂ ନିଚୋଳଂ ବପୁଷା ବହନ୍ତୀ ।
କାନ୍ତେ ପ୍ରଦୋଷାନ୍ତମଧିଶ୍ରିତେଽପି ମାନୋନ୍ନତା ରାମକିରୀ ପ୍ରଦିଷ୍ଟା ।
ଚନ୍ଦନଚର୍ଚ୍ଚିତନୀଳକଳେବରପୀତବସନବନମାଳୀ ।
କେଳିଚଳନ୍ମଣିକୁଣ୍ଡଳମଣ୍ଡିତଗଣ୍ଡଯୁଗସ୍ମିତଶାଳୀ ।
ହରିରିହ ମୁଗ୍ଧବଧୂନିକରେ
ବିଳାସିନି ବିଳସତି କେଳିପରେ । ଧ୍ରୁବମ୍ ।୧।
ପୀନପୟୋଧରଭାରଭରେଣ ହରିଂ ପରିରଭ୍ୟ ସରାଗମ୍ ।
ଗୋପବଧୂରନୁଗାୟତି କାଚିଦୁଦଞ୍ଚିତପଞ୍ଚମରାଗମ୍ ।୨।
କାପି ବିଳାସବିଲୋଳବିଲୋଚନଖେଳନଜନିତମନୋଜମ୍ ।
ଧ୍ୟାୟତି ମୁଗ୍ଧବଧୂରଧିକଂ ମଧୁସୂଦନବଦନସରୋଜମ୍ ।୩।
କାପି କପୋଳତଳେ ମିଳିତା ଲପିତୁଂ କିମପି ଶ୍ରୁତିମୂଳେ ।
କାପି ଚୁଚୁମ୍ବ ନିତମ୍ବବତୀ ଦୟିତଂ ପୁଲକୈରନୁକୂଳେ ।୪।
କେଳିକଳାକୁତୁକେନ ଚ କାଚିଦମୁଂ ଯମୁନାଜଳକୂଳେ ।
ମଞ୍ଜୁଳବଞ୍ଜୁଳକୁଞ୍ଜଗତଂ ବିଚକର୍ଷ କରେଣ ଦୁକୂଳେ ।୫।
କରତଳତାଳତରଳବଳୟାବଳିକଳିତକଳସ୍ୱନବଂଶେ
ରାସରସେ ସହନୃତ୍ୟପରା ହରିଣା ଯୁବତିଃ ପ୍ରଶଶଂସେ ।୬।
ଶ୍ଳିଷ୍ୟତେ କାମପି ଚୁମ୍ବତି କାମପି କାମପି ରମୟତି ରାମାମ୍ ।
ପଶ୍ୟତି ସସ୍ମିତଚାରୁତରାମପରାମନୁଗଚ୍ଛତି ବାମାମ୍ ।୭।
ଶ୍ରୀଜୟଦେବଭଣିତମିଦମଦ୍ଭୁତକେଶବକେଳିରହସ୍ୟମ୍ ।
ବୃନ୍ଦାବନବିପିନେ ଲଳିତଂ ବିତନୋତୁ ଶୁଭାନି ଯଶସ୍ୟମ୍ ।୮।
***
ବିଶ୍ୱେଷାମନୁରଞ୍ଜନେନ ଜନୟନ୍ନାନନ୍ଦମିନ୍ଦୀବର
-ଶ୍ରେଣୀଶ୍ୟାମଳକୋମଳୈରୁପନୟନ୍ନଙ୍ଗୈରନଙ୍ଗୋତ୍ସବମ୍ ।
ସ୍ୱଚ୍ଛନ୍ଦଂ ବ୍ରଜସୁନ୍ଦରୀଭିରଭିତଃ ପ୍ରତ୍ୟଙ୍ଗମାଲିଙ୍ଗିତଃ
ଶୃଙ୍ଗାରଃ ସଖି ମୂର୍ତ୍ତିମାନିବ ମଧୌ ମୁଗ୍ଧୋ ହରିଃ କ୍ରୀଡ଼ତି ।୧୧।
ଅଦ୍ୟୋତ୍ସଙ୍ଗବଶଦ୍ଭୁଜଙ୍ଗକଳବକ୍ଳେଶାଦିବେଶାଚଳଂ
ପ୍ରାଳେୟପ୍ଳବନେଚ୍ଛୟାନୁସରତି ଶ୍ରୀଖଣ୍ଡଶୈଳାନିଳଃ ।
କିଞ୍ଚ ସ୍ନିଗ୍ଧରସାଳମୌଳିମୁକୁଳାନ୍ୟାଲୋକ୍ୟ ହର୍ଷୋଦୟା-
ଦୁନ୍ମୀଳନ୍ତି କୁହଃକୁହୂରିତିକଳୋତ୍ତାଳାଃ ପିକାନାଂ ଗିରଃ ।୧୨।
ଇତି ଶ୍ରୀଗୀତଗୋବିନ୍ଦମହାକାବ୍ୟେ ସାମୋଦଦାମୋଦରୋ ନାମ ପ୍ରଥମ ସର୍ଗଃ ।